A skoro wczoraj był dzień wagarowicza, który drzewiej młodzież celebrowała należycie, dziś czas na krótkie przypomnienie: sprzedaż alkoholu osobie nieletniej to wykroczenie, czy może jednak przestępstwo? I co się dzieje ze sprawą sądową, jeśli ktoś nie wiedział, nie sprawdził — i wszyscy się pomylili? (wyrok Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 12 lutego 2024 r., VI Ka 868/23).
Sprawa dotyczyła sprzedawczyni w sklepie spożywczym, która sprzedała nastolatkowi butelkę wódki…
…co policja potraktowała jako naruszenie zakazu sprzedaży napojów alkoholowych nieletniemu, zatem do sądu trafił wniosek o ukaranie za wykroczenie.
Sąd I instancji uznał obwinioną winną wykroczenia i wymierzył jej grzywnę w wysokości 500 zł.
W apelacji od tego wyroku obwiniona zwróciła uwagę m.in. na naruszenie prawa do sądu, a to dlatego, że w jej sprawie orzekał tzw. „neosędzia”, ale też podkreśliła, że „w polskim porządku prawnym nie ma ustanowionego w drodze ustawy prawnego obowiązku zasłaniania ust i nosa przez osoby zdrowe”, przez co jakikolwiek zarzut wykroczenia jest nietrafny…
art. 15 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych:
1) osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości;
2) osobom do lat 18;
3) na kredyt lub pod zastaw.
art. 43 ust. 1 uwtpa
Kto sprzedaje lub podaje napoje alkoholowe w wypadkach, kiedy jest to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom,
podlega grzywnie.
…jednakże sąd odwoławczy nie podzielił tych argumentów: sędzia, który wydał wyrok, uzyskał nominację już w 1999 r., zatem w jego powołaniu neo-KRS z pewnością nie uczestniczyła…
…ale nie w tym rzecz, bo przecież sprzedaż alkoholu osobie nieletniej jest przestępstwem, a nie wykroczeniem, zatem jego ściganie wymaga wniesienia aktu oskarżenia — zaś rozpoznanie sprawy dotyczącej przestępstwa w procedurze wykroczeniowej jest niedopuszczalne.
art. 43 ust. 4 uwtpa
Orzekanie w sprawach o przestępstwa określone w ust. 1 i 2 następuje na podstawie przepisów o postępowaniu karnym.
Brak skargi uprawnionego oskarżyciela jest podstawą odmowy wszczęcia lub umorzenia postępowania (art. 5 par. 1 pkt 9 kpsw), a przez to stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą, uwzględnianą przez sąd z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia (art. 104 par. 1 pkt 7 kpsw), a więc sądowi nie pozostało nic innego, jak wyrok uchylić i postępowanie umorzyć.
(Może się więc okazać, że sprzedawczyni sprawę wygrała, ale przegrała — być może bez jej odwołania nikt by pomyłki nie zauważył, a teraz organy będą miały trochę czasu, żeby się zastanowić, czy ewentualne wniesienie prawidłowego aktu oskarżenia naruszyłaby zakaz ne bis in idem.)