Zagadnął mnie P.T. Czytelnik: jak traktować stosowane przez niektórych operatorów komórkowych uzależnienie dostępu do usług „wspomagających rozmowy” jak VoLTE czy WiFi Calling od wymogu posiadania „niekompatybilnego” sprzętu? Czy dostawca ma prawo ograniczyć świadczenie usług do niektórych urządzeń obsługujących funkcjonalność? Czy jednak uwarunkowanie możliwości skorzystania z usługi od użycia konkretnego urządzenia oznacza naruszenie zasady neutralności technologicznej?
Pytanie jest szczególnie istotne ze względu na zamykanie sieci 3G przez Orąż: operator namawia do kupowania nowych sprytfonów, a później się okazuje, że chociaż VoLTE i WiFi Calling (VoWi-Fi) jest w specyfikacji nabytku — urządzenia nie ma na arbitralnie ustalonej liście (por. Lista telefonów wspierających funkcjonalności sieciowe / Orange.pl), zaś tak czy inaczej „dostępność poszczególnych funkcjonalności może zależeć od wersji oprogramowania i kanału dystrybucji” — czyli sugestia jest jasna: nie kupujesz od operatora, nie powinieneś liczyć na więcej.
Dalej będzie w punktach, bo tak prościej:
- rozporządzenie w/s otwartego internetu nakłada na dostawców usług dostępu do internetu obowiązek neutralnego, równego i niedyskryminacyjnego traktowania wszystkich (legalnych, spełniających warunki, etc.) urządzeń użytkowników;
- nieco upraszczając: żaden operator nie może stosować preferencyjnych / dyskryminacyjnych rozwiązań w przypadku żadnych serwisów czy aplikacji, treści czy lokalizacji klienta, a także urządzeń;
- wyjątkiem od zakazu jest konieczność zarządzania ruchem w sieci dostawcy, jednak wyłącznie w oparciu o obiektywne przesłanki technologiczne — bariery nie mogą służyć np. stymulowaniu sprzedaży w sklepie operatora;
- wracając niejako do początku i pamiętając, że czasem najważniejszy jest zakres przedmiotowy przepisów: rozporządzenie w/s otwartego internetu nakłada określone wymogi w zakresie „równego i niedyskryminacyjnego traktowania transmisji danych w ramach świadczenia usług dostępu do internetu”;
- skoro więc mówimy o usługach głosowych — czy wymóg zachowania neutralności technologicznej dotyczy VoLTE i WiFi Calling — a może to nie są usługi dostępu do internetu?
- więc znów sięgamy do rozporządzenia, w myśl którego usługa dostępu do internetu zapewnia dostęp do internetu „bez względu na stosowaną technologię sieci i urządzenia końcowe”, z których korzystają użytkownicy, a służyć ma zarówno zapewnieniu prawa dostępu do informacji, ale też prawa do „korzystania i udostępniania, bez dyskryminacji, aplikacji i usług”;
- taką usługą jest właśnie VoLTE i VoWiFi: pierwsza z nich pozwala na zestawienie połączenia głosowego poprzez transmisję komórkową w zasięgu sieci LTE, ta druga to możliwość prowadzenia rozmowy przy wykorzystaniu zwykłej sieci bezprzewodowej WiFi;
art. 3 ust. 1 i 3 rozporządzenia 2015/2120 ustanawiającego środki dotyczące dostępu do otwartego internetu
1. Użytkownicy końcowi mają prawo – za pomocą usługi dostępu do internetu – do uzyskania dostępu do informacji i treści oraz do ich rozpowszechniania, a także do korzystania z wybranych aplikacji i usług oraz ich udostępniania, jak również do korzystania z wybranych urządzeń końcowych, niezależnie od lokalizacji użytkownika końcowego lub dostawcy usług czy też od lokalizacji, miejsca pochodzenia lub miejsca docelowego informacji, treści lub usługi. (…)
3. Dostawcy usług dostępu do internetu, w czasie świadczenia usług dostępu do internetu, traktują wszystkie transmisje danych równo, bez dyskryminacji, ograniczania czy ingerencji, bez względu na nadawcę i odbiorcę, konsultowane lub rozpowszechniane treści, wykorzystywane lub udostępniane aplikacje lub usługi, lub też na wykorzystywane urządzenia końcowe.
Akapit pierwszy nie stoi na przeszkodzie stosowaniu przez dostawców usług dostępu do internetu odpowiednich środków zarządzania ruchem. Aby środki te mogły być uznane za odpowiednie, muszą być przejrzyste, niedyskryminacyjne i proporcjonalne oraz nie mogą być podyktowane względami handlowymi, lecz muszą opierać się na obiektywnych różnicach w wymogach dotyczących technicznej jakości usług w zakresie określonych kategorii ruchu. Środki takie nie obejmują monitorowania konkretnych treści i nie mogą być utrzymywane dłużej, niż jest to konieczne.
- gdyby ktoś miał wątpliwości: sam operator (Orąż) nazywa te usługi „funkcjonalnościami sieciowymi” — technologicznie jest to korzystanie z internetu przy użyciu jakiejś tam aplikacji (zwykle jest to zwykła aplikacja obsługująca rozmowy telefoniczne, czasem też wysyłkę esemesów (erceesów chyba też));
- znaczy się dla skorzystania z tych usług jest konieczny dostęp do internetu — co oznacza, że zakaz dyskryminowania użytkowników ze względu na używane urządzenia dotyczy także usług VoLTE i VoWiFi;
- a może jednak uzależnienie dostępu do usług VoLTE i WiFi Calling można uzasadnić koniecznością zarządzania ruchem, tj. optymalizacji sieci i efektywnego wykorzystania zasobów?
- teoretycznie tak… acz z naciskiem na „teoretycznie”: zakładam, że mówimy o urządzeniach certyfikowanych, usługi te są jakoś ustandaryzowane, zatem należy przyjąć, że ich producenci trzymają się tych standardów (i nie ma tam jakichś przedziwnych hopsztosów jak w przypadku RCS);
- moim zdaniem przedsiębiorca nie może tutaj powołać się na jakąś mityczną certyfikację własną — zresztą nie ma co sięgać aż tak daleko: środki zarządzania ruchem nie mogą polegać na blokowaniu czy faworyzowaniu konkretnych rozwiązań — o ile nie jest to niezbędne dla utrzymania integralności i bezpieczeństwa sieci (co jest kategorią nieco innego kalibru, niż niechcemisizm).
Stąd jestem zdania, że operator, który stosuje takie sztuczki — z niejasnych przyczyn ogranicza możliwość korzystania z niektórych usług pod warunkiem używania konkretnego sprzętu — ryzykuje karą pieniężną od UKE (art. 209 ust. 1 pkt 29a prawa telekomunikacyjnego).