A skoro niedawno było o tym, że zdaniem TK podwójna sankcja za przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym nie narusza zasady ne bis in idem, to dziś warto poświęcić kilka zdań odpowiedzialności za niszczenie grzybów w lesie.

Dlaczego piję do niedawnego wyroku, w którym stwierdzono, że ryzyko zdublowanej sankcji administracyjnej i wykroczeniowej nie jest sprzeczne z konstytucją? Ano dlatego, że za niszczenie grzybów w lesie można dostać po kulach z dwóch różnych przepisów:
- po pierwsze rozgarnianie ściółki i niszczenie grzybów lub grzybni w lesie jest wykroczeniem z art. 163 kw zagrożonym grzywną do 5 tys. złotych lub karą nagany:
art. 163 kodeksu wykroczeń
Kto w lesie rozgarnia ściółkę i niszczy grzyby lub grzybnię,
podlega karze grzywny albo karze nagany.
- po drugie niszczenie grzybów lub siedlisk grzybów jest wykroczeniem podlegającym karze aresztu lub grzywny (znów do 5 tys. złotych, art. 131 pkt 13 ustawy o ochronie przyrody) — pod warunkiem, że niszczenie następuje w okolicznościach innych niż wskazane w art. 125 ustawy:
art. 131 pkt 13 ustawy o ochronie przyrody
Kto:
wbrew przepisom art. 125 zabija zwierzęta, niszczy rośliny lub grzyby lub niszczy siedliska roślin, zwierząt lub grzybów
– podlega karze aresztu albo grzywny.
Aby nie było tak krótko i łatwo, chciałbym zwrócić uwagę na kilka dodatkowych niuansów:
- art. 163 kw wyraźnie mówi, że wykroczenie polega na dwóch równoczesnych czynnościach: sprawca musi dopuścić się i rozgarnięcia ściółki i równoczesnego zniszczenia grzybów lub grzybni;
- ważne: owo niszczenie grzybów musi mieć miejsce w lesie (czyli trzeba mieć na uwadze definicję lasu — art. 3 ustawy o lasach);
- inna sprawa, że przepisy tej ustawy same w sobie chronią grzyby i grzybnię (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o lasach —
- ale już rzecz jasna ustawa o ochronie przyrody chroni grzyby także poza lasami — czyli dla każdego coś dobrego;
- to wszystko nie oznacza jednak, że grzybów nie wolno zbierać — grzyby wolno zbierać jednak wyłącznie te, które nie podlegają ochronie i wyłącznie na własne potrzeby (art. 125 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody);
- warto jednak pamiętać, że zbieranie grzybów w „nienależącym do niego” lesie w miejscach niedozwolonych lub „sposobem niedozwolonym” jest penalizowane na podstawie odrębnego art. 153 par. 1 pkt 4 kw;
- i sprawa ostatnia: co to właściwie są grzyby? Ani kodeks wykroczeń, ani ustawa o ochronie przyrody nie definiują pojęcia grzyb — a pomijając nawet czego mnie uczono w szkole średniej (i co z tego zapamiętałem…) — zdaje się, że nawet biologowie nie są do końca zdecydowani (por. Tło historyczne pozycji grzybów w świecie ożywionym).
Q.E.D.