Ściśle informacyjnie: w wydanej dziś uchwale Sąd Najwyższy stwierdził, że dopuszczalne jest złożenie wniosku o ubezwłasnowolnienie siebie samego (por. „Czy można żądać ubezwłasnowolnienia siebie samego?„)
uchwała Sądu Najwyższego z 28 września 2016 r. (III CZP 38/16)
Wniosek o ubezwłasnowolnienie może złożyć także osoba, która ma być ubezwłasnowolniona.
Uchwałę podjęto w odpowiedzi na następujące pytanie Sądu Apelacyjnego w Katowicach:
Czy osoba, która występuje o swe własne ubezwłasnowolnienie jest legitymowana do złożenia takiego wniosku?
Przypomnijmy, że problem dotyczy wątpliwości, o których mogło się nie śnić nawet filozofom — ale czasem muszą zmierzyć się z nią prawnicy: skoro ubezwłasnowolnić można tylko osobę, która nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem (art. 13 par. 1 kc), to czy taka osoba może złożyć prawilny wniosek o ubezwłasnowolnienie siebie samego?
Ustawodawca wątpliwości nie ma: zgodnie z art. 545 par. 1 kpc wniosek taki może wyjść wyłącznie od małżonka, krewnych w linii prostej i rodzeństwa, a także od przedstawiciela ustawowego — zaś możliwości złożenia wniosku przez osobę, która uważa, że jej stan wymaga ubezwłasnowolnienia brak.
art. 13 § 1 kc
Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
Ale już o uchylenie lub zmianę ubezwłasnowolnienia może wystąpić nawet sam ubezwłasnowolniony — czyli ta sama osoba, która już na pewno nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem (art. 559 par. 3 kpc).
Dzisiejsze orzeczenie jest dość ciekawym przykładem uchwały Sądu Najwyższego, która formalnie będąc contra legem — można przecież zarzucić, że SN dopisał sobie coś do par. 545 kpc — na pewno nie jest sprzeczny z logiką i zdrowym rozsądkiem.
Nie wiem w jaki sposób SN uzasadnił taki pogląd — jak wywiódł coś, czego nie ma w przepisie (na uzasadnienie uchwały poczekamy jakiś czas) — ale naprawdę z niecierpliwością będę sprawdzał serwis internetowy SN w poszukiwaniu dokumentu.