Spierający się o wyższość wolności słowa nad ochronę dobrej opinii rzadko biorą pod uwagę, że zawsze liczy się kontekst — który czasem zależy od niuansu. Dziś zatem kilka zdań o tym czy kupujący może ponosić odpowiedzialność za neutralny komentarz na Allegro — neutralny i w rozumieniu regulaminu tego serwisu, i w rozumieniu formy wypowiedzi — a także czy prawo do wyrażania krytycznych opinii powinno ustąpić pierwszeństwa poczuciu godności i ochronie dobrego imienia przedsiębiorcy? (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 11 grudnia 2015 r., sygn. akt I ACa 1267/15).
Kobieta kupiła, via Allegro, buteleczkę wody toaletowej, na prezent — od sprzedawcy zawodowo prowadzącego sklep z perfumami (100% pozytywów, bo negatywy i neutralne anulowane). W opisie towaru była informacja, że na zdjęciach jest „100% oryginał” (oryginalny ozdobny korek), jednak otrzymany produkt okazał się zapakowanym w opakowanie zastępcze testerem, z nieoryginalnym korkiem. Kupująca poprosiła dosłanie oryginalnego korka, ale sprzedający odpowiedział, że to niemożliwe i zaproponował zwrot towaru, z czego pozwana nie skorzystała (mało czasu, koszty przesyłki) — perfumy postanowiła zostawić dla siebie.
Po transakcji wystawiła sprzedawcy komentarz neutralny o treści:
Perfumy nie miały oryginalnego korka, tak, jak pokazane na zdjęciu, tylko zwykłą plastikową zakrętkę. Nie nadają się na prezent. Sprzedawca zamieścił informację o pudełku zastępczym, o korku zastępczym już nie. Odsyłanie, to strata czasu i pieniędzy.
Zdaniem sprzedającego towar był zgodny z opisem, zaś kupująca po prostu nie doczytała, że oferowany produkt to tester; stąd nie ograniczył się do swojego komentarza, ale zaczął też korespondować z kobietą w celu skłonienia jej do unieważnienia neutralnej opinii (w listelach pisał, że kobieta na pewno pracuje dla konkurencji, a transakcja była li tylko ustawką). Spór trafił do rozwiązania przez Allegro, a następnie — inaczej nie byłoby tego tekstu — najpierw wezwanie (do usunięcia komentarza, przeprosin oraz 5 tys. złotych zadośćuczynienia), a następnie propozycja ugody (sprzedający zaproponował klientce… dowolne perfumy w prezencie, byle usunęła neutralny komentarz)…
…a ponieważ kobieta się nie ugięła — do sądu trafił pozew o ochronę dóbr osobistych: zaniechanie poprzez zaprzestanie utrzymywania komentarza zawierającego nieprawdziwe, pomawiające oraz wprowadzające w błąd informacje o jego osobie, prowadzonym przez niego przedsiębiorstwie, jego towarach i usługach, usunięcie komentarza oraz zamieszczenie w (zanonimizowanym) serwisie internetowym przeprosin (10×10 cm, 3 miesiące).
Sąd prawomocnie oddalił roszczenia: w sprawie nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda, a nawet gdyby przyjąć, że dobra osobiste zostały naruszone, to zachowanie klientki nie miało bezprawnego charakteru.
Wypowiedź kupującej ogranicza się do suchego faktu, bez dokonania wartościującej oceny. Pozwanej zależało na oryginalnym produkcie, zatem otrzymawszy perfumy z nieoryginalnym korkiem — chociaż na zdjęciu był przedstawiony inny produkt — miała prawo skorzystać z uprawnień wynikających z regulaminu Allegro. Zarzut pozwanej był obiektywnie prawdziwy – a postawiony został niepublicznie w celu ochrony uzasadnionego interesu społecznego jakim jest swoboda wypowiedzi. Pozwana na pewno nie kwestionowała oryginalności towaru, nie powodowała nią także chęć, by sprzedający utracił klientów, ani też nie była związana z konkurencją.
Swoboda wyrażania poglądów i ocen, która najczęściej „konkuruje” z prawem do ochrony czci, może — w konkretnych okolicznościach sprawy — prowadzić do wniosku, że działanie osoby korzystającej z wolności słowa, nieprzekraczające jej granic, było dozwolone, a w konsekwencji naruszenie czci nie było bezprawne.
Forma wypowiedzi klientki nie była ostra ani drastyczna, nie zawierała określeń oszczerczych lub obraźliwych — zaś ocena powoda, iż powódką kierowała chęć zaszkodzenia jego interesom jest wyolbrzymiona i pozbawiona podstaw. Sporny wpis jest krytyczny, ale każdy — także kupujący na Allegro — ma prawo do dzielenia się swymi (rzetelnymi i zgodnymi z prawem) wypowiedziami krytycznymi — i nikt nie może domagać się wyłącznie pochwał i afirmacji. Jawność krytyki muszą znosić zwłaszcza sprzedawcy, którzy opierają swoją renomę na statystykach komentarzy.
Q.E.D.