A skoro niedawno było o obowiązkach kierowcy związanych z wymianą drogomierza, dziś czas na kilka akapitów o tym jaka jest dopuszczalna tolerancja prędkościomierza w pojeździe?
Ab ovo ad mala:
- podstawowym obowiązkiem każdej osoby kierującej pojazdem jest jazda z prędkością pozwalającą na panowanie nad maszyną, przy czym należy uwzględnić szeroko pojęte warunki ruchu (m.in. rzeźbę terenu, stan i widoczność na drodze, pogodę i natężenie ruchu, art. 19 ust. 1 pord);
- z tego względu maksymalna dopuszczalna prędkość na drodze nie może być traktowana jako prędkość optymalna, a brak przekroczenia dozwolonej prędkości nie musi oznaczać, że kierowca nie jechał zbyt szybko — w określonych niesprzyjających warunkach nawet jazda z prędkością równą ½ limitu może być zakwalifikowana jako zbyt szybka;
wzór na obliczenie tolerancji prędkościomierza: 0 ≤ (V1 – V2) ≤ 0,1 V2 + 4 km/h
- (celem skrótowego przypomnienia: w terenie zabudowanym maksymalna dopuszczalna prędkość wynosi 50 km/h w godzinach 5.00-23.00 i 60 km/h w godzinach 23.00-5.00; 20 km/h w strefie zamieszkania; poza obszarem zabudowanym górne limity różnią się w zależności od rodzaju pojazdu i drogi — od 140 km/h na autostradzie i 90 km/h na szosie jednojezdniowej dla aut o DMC<3,5 t do 70 km/h na jednopasmówkach w przypadku innych pojazdów, por. art. 20 ust. 1-4 pord);
- urządzeniem umożliwiającym zapoznanie się z prędkością jazdy jest prędkościomierz — obowiązkowy w pojazdach samochodowych (par. 11 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia w/s warunków technicznych pojazdów) oraz w ciągnikach rolniczych, leśnych i pojazdach wolnobieżnych (par. 46 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia);
- kluczowym dokumentem określającym parametry tachometru jest regulamin EKG ONZ nr 39, który określa m.in. „tolerancję mechanizmu pomiarowego prędkościomierza”, rozumianą jako „dokładność samego urządzenia mierzącego prędkość, wyrażona w postaci górnej i dolnej granicy dopuszczalnego błędu w stosunku do faktycznie rozwijanej prędkości” oraz opisuje procedurę badania pojazdu (w tym prędkości badawcze, przy jakich należy je prowadzić);
- podstawowa reguła brzmi: prędkościomierz nie może zaniżać prędkości z jaką porusza się auto — nie może pokazywać, że jedziemy wolniej niż w rzeczywistości („wskazywana prędkość nie może być mniejsza od rzeczywistej prędkości pojazdu”);
pkt 5.3 załącznika nr 3 do regulaminu nr 39 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) — Jednolite przepisy dotyczące homologacji pojazdów w zakresie zespołu prędkościomierza oraz jego montażu
Wskazywana prędkość nie może być mniejsza od rzeczywistej prędkości pojazdu. W momencie osiągnięcia prędkości badania określonych w punkcie 5.2.5 powyżej, zależność między prędkością wskazywaną na tarczy prędkościomierza (V1) a prędkością rzeczywistą (V2) jest następująca:
0 ≤ (V1 – V2) ≤ 0,1 V2 + 4 km/h
- prędkościomierz
powinienmoże natomiast zawyżać swoje wskazania — w/g wzoru, który także ustalony jest w regulaminie EKG ONZ nr 39 (dla jasności: prędkość badawcza V1 jest różna w zależności od maksymalnej prędkości konstrukcyjnej pojazdu — w przypadku większości samochodów osobowych będzie to 40, 80 i 120 km/h); - (matematyk ze mnie kiepski, toteż podaruję sobie analizę wzoru lub podanie wyników moich obliczeń — wychodzi mi jednak, że tachometr powinien pokazywać wyraźnie wyższą szybkość, niż fizyczna);
- dla jasności: wcześniej (analogiczny) wzór na tolerancję prędkościomierza określała już uchylona dyrektywa 75/443/EWG z 1975 r. (mimo uchylenia nadal odwołują się do niej inne akty prawne, np. dyrektywa 2007/46/WE ustanawiająca ramy dla homologacji pojazdów);
- tolerancja prędkościomierza jest też ponoć opisana w Polskiej Normie PN-92/S-95020, jednak treść dokumentu jest oczywiście słabo osiągalna (a to dlatego, że z niejasnych powodów PN są chronionymi utworami).
Reasumując: tak, licznik prędkości auta powinien nieco zawyżać wskazanie.