A skoro dziś pierwszy dzień szkolnych wakacji — dzieci wybiegły wesoło ze szkoły, pojechali na wakacje wszyscy nasi podopieczni — dziś czas na kilka zdań o tym, czy odpowiedzialność za potrącenie dziecka nieprawidłowo idącego drogą może ponosić dziecko — czy jednak nieprawidłowe zachowanie innego uczestnika ruchu nie zwalnia kierowcy z odpowiedzialności za wykroczenie polegające na niezachowaniu należytej ostrożności na drodze?
wyrok Sądu Okręgowego w Rzeszowie z 20 maja 2024 r. (III Ka 23/24)
Nieprawidłowość zachowań innych uczestników ruchu drogowego nie zwalnia obwinionego od odpowiedzialności za popełniony czyn będący następstwem naruszenia reguł szczególnej ostrożności, nieprawidłowej obserwacji drogi, błędnej techniki jazdy oraz niezachowania bezpiecznej odległości podczas wykonywania manewru wyprzedzania.
Orzeczenie dotyczyło kierowcy, który wyprzedzając idącą po prawej stronie drogi kolumnę przedszkolaków, lekko potrącił dwójkę dzieci, co sąd zakwalifikował jako wykroczenie z art. 86 par. 1a kw i ukarał sprawcę 500-złotową grzywną (plus przeszło 1,8 tys. zł tytułem zwrotu wydatków za pełnomocnika pokrzywdzonej i za obrońcę z urzędu).
W apelacji od tego wyroku obwiniony podkreślił m.in. błędną ocenę, iż do kolizji doprowadziło jego niezachowanie należytej ostrożności i wynikające z tego spowodowanie zagrożenia — bo przecież kolumna dzieci powinna była iść poboczem lub stroną lewą, a skoro szły prawą, to są same sobie winne, bo nie ustąpiły miejsca przejeżdżającemu samochodowi. Co więcej uraz jednego z dzieci miało spowodować odepchnięcie przez przedszkolankę, za co także nie sposób przypisać mu odpowiedzialności — a jeśli sąd tego tak nie postrzega, to powinien chociaż dostrzec nieusuwalne wątpliwości (dotyczące także opinii biegłego), które należało rozstrzygnąć zgodnie z zasadą in dubio pro reo.
art. 11 ust. 1-2 prawa o ruchu drogowym
1. Pieszy jest obowiązany korzystać z drogi dla pieszych lub drogi dla pieszych i rowerów, a w razie ich braku — z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi.
2. Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi.
art. 12 ust. 1-2 pord
1. Kolumna pieszych, z wyjątkiem pieszych w wieku do 10 lat, może się poruszać tylko prawą stroną jezdni.
2. Do kolumny pieszych w wieku do 10 lat stosuje się odpowiednio przepisy art. 11 ust. 1 i 2.
Sąd odwoławczy nie zgodził się z tym zarzutami: ogólna zasada prawa karnego mówi, że każdy ponosi odpowiedzialność za swoje czyny, a zwolnić się z tej odpowiedzialności nie sposób przez to, że inny uczestnik ruchu dopuścił się innego nieprawidłowego zachowania. Postawiony kierowcy zarzut dotyczy braku zachowania odpowiedniej dozy ostrożności w czasie manewru wyprzedzania kolumny pieszych. Okoliczność, iż grupa dzieci szła niewłaściwą stroną drogi była brany pod uwagę zarówno przez biegłego, jak i przez sąd — jednak w tym przypadku uchylenie się kierowcy od odpowiedzialności za kolizję drogową wymaga wykazania, że nie dopuścił się niezachowania ostrożności podczas przejeżdżania obok pieszy, do czego nie jest wystarczające wykazanie, iż miało miejsce nieprawidłowe zachowanie innego uczestnika ruchu drogowego.
Wcale nie na marginesie sąd przypomniał, że zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść obwinionego dotyczy sytuacji, kiedy owe wątpliwości ma sąd, a nie subiektywnych ocen strony — zaś utrzymanie wyroku w mocy kosztowało kierowcę dodatkowe 1,7 tys. zł.