Krótko i na temat, ale to jest naprawdę news: oto w serwisie internetowym RCL pokazała się propozycja nowelizacji ustawy o prokuraturze przewidująca rozdzielenie urzędu Prokuratora Generalnego i stanowiska Ministra Sprawiedliwości (projekt ustawy o zmianie ustawy — Prawo o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw).
Dokument jest pieruńsko długi, jednak jego clou zawiera się na pierwszej stronie, a mianowicie:
- z organów prokuratury znika Prokurator Krajowy, znika także przepis przewidujący połączenie urzędu Prokuratora Generalnego ze stanowiskiem Ministra Sprawiedliwości — po zmianach Prokurator Generalny byłby niezależny od osoby aktualnie sprawującej polityczną władzę w resorcie sprawiedliwości;
art. 1 par. 1-2 ustawy — Prawo o prokuraturze (brzmienie aktualne)
§ 1. Prokuraturę stanowią Prokurator Generalny, Prokurator Krajowy, pozostali zastępcy Prokuratora Generalnego oraz prokuratorzy powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury i prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zwanego dalej „Instytutem Pamięci Narodowej”.
§ 2. Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury. Urząd Prokuratora Generalnego sprawuje Minister Sprawiedliwości. (…)
art. 1 par. 1-2 ustawy — Prawo o prokuraturze (projekt)
§. 1. Prokuraturę stanowią: Prokurator Generalny, zastępcy Prokuratora Generalnego, prokuratorzy powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury i prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zwanego dalej „Instytutem Pamięci Narodowej”.
§ 2. Prokurator Generalny jest naczelnym organem prokuratury.
- skoro Prokuratorem Generalnym nie będzie już, niejako ex lege i ex decyzje polityczne, aktualny Minister Sprawiedliwości, trzeba jakoś określić sposób obsadzania tego urzędu: otóż zgodnie z projektem Prokuratora Generalnego miałby powoływać — na sześcioletnią kadencję, bez prawa ponownego ubiegania się o tę godność — Sejm, bezwzględną większością głosów, za zgodą Senatu (ja nadal będę się upierać: Izba Poselska za zgodą Senatu ;-)
art. 13e par. 1-2 ustawy — Prawo o prokuraturze (projekt)
§ 1. Kadencja Prokuratora Generalnego trwa sześć lat, licząc od dnia złożenia ślubowania.
§ 2. Prokurator Generalny, po zakończeniu kadencji, nie może być ponownie powołany na to stanowisko.
- prawo wskazania kandydata na urząd Prokuratora Generalnego miałoby przysługiwać m.in. grupie 35 posłów lub 15 senatorów, Krajowej Radzie Prokuratury, Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także organizacjom pozarządowym statutowo zajmującym się ochroną zasady demokratycznego państwa prawnego lub ochrony praworządności i praw człowieka;
- dla jasności: rozdzielenie stanowiska Prokuratora Generalnego i politycznej funkcji Ministra Sprawiedliwości oznacza, że szefem wszystkich prokuratorów może być tylko osoba spełniająca określone kwalifikacje zawodowe: (i) prokurator w stanie czynnym, (ii) o co najmniej 20 letnim stażu na stanowisku prokuratora lub sędziego w stanie czynnym; (iii) zajmowała stanowisko prokuratora przez okres 10 lat bezpośrednio poprzedzających dzień zgłoszenia kandydatury;
- niezależny od władzy wykonawczej Prokurator Generalny nie może być członkiem partii politycznej lub związku zawodowego, ani też prowadzić innej działalności publicznej niedającej się pogodzić z godnością sprawowanego urzędu;
- tak umocowanemu Prokuratorowi Generalnemu ma przysługiwać immunitet — pozbawienie go wolności lub pociągnięcie do odpowiedzialności karnej będzie wymagało zgody Izby Poselskiej.
Od kiedy to wszystko? Ano zgodnie z projektem przepisy przewidujące rozdzielenie urzędu Prokuratora Generalnego i stanowiska Ministra Sprawiedliwości miałyby wejść w życie po 30-dniowym vacatio legis… więc wszystko zależy od kalendarza parlamentarnego (oraz od aprobaty ze strony prezydenta Dudy, który wszakże może mieć swoje zdanie).
Zamiast komentarza: to by była dobra zmiana, za którą oczywiście trzymam kciuki do białości — bo oczywiście utworzenie dwugłowego Ministera Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego było pomysłem poronionym, ale co się dziwić…