A teraz coś z jeszcze innej beczki, bo się niektórzy ucieszą, oj ucieszą: w serwisie internetowym RCL pokazał się projekt przepisów o możliwości zdalnej kontroli bezpieczeństwa produktów oferowanych do sprzedaży na odległość — w tym dokonywania przez Inspekcję Handlową potajemnego zakupu kontrolnego produktów oferowanych przez sklepy internetowe i wysyłkowe (projekt ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów).
A mianowicie, w pewnym skrócie:
- po pierwsze w projektowanej ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów pojawia się ogólny przepis pozwalający przeprowadzić kontrolę w sposób zdalny, tj. za pośrednictwem operatora pocztowego lub środków komunikacji elektronicznej;
- zaś w ramach działań sprawdzających Inspekcja Handlowa będzie mogła zażądać nieodpłatnego dostarczenia badanego produktu w ilościach niezbędnych do sprawdzenia jego bezpieczeństwa — przy czym sprzedawca będzie miał obowiązek dostarczyć ów produkt pod rygorem administracyjnej kary pieniężnej w wysokości do 200 tys. zł;
- po drugie wśród uprawnień kontrolnych Inspekcji Handlowej pojawia się zakup kontrolny produktów oferowanych do sprzedaży na odległość — jak podpowiada uzasadnienie projektu ta metoda powinna być stosowana przede wszystkim wówczas, kiedy jest dużo skarg na działanie sprzedawcy lub bezpieczeństwo oferowanych towarów;
art. 34 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów (projekt)
Wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej może dokonać zakupu kontrolnego produktu oferowanego do sprzedaży na odległość w ilościach niezbędnych do przeprowadzenia badań, w celu ustalenia czy produkt jest bezpieczny i zgodny z przepisami rozporządzenia 2023/988 lub przepisami wykonawczymi wydanymi na podstawie art. 6.
- ciekawostka: w tym samym uzasadnieniu słusznie zwraca się uwagę, że uprawnienie do pozyskiwania próbek produktów, w tym pod ukrytą tożsamością, wynika już z rozporządzenia 2019/1020 w/s nadzoru rynku i zgodności produktów, jednak w obowiązującej jeszcze ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów takiego rozwiązania brak;
- przeprowadzonych przez Inspekcję Handlową zakup kontrolny powinien być w całości utrwalany za pośrednictwem urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk, w sposób umożliwiający identyfikację nabywanego i kontrolowanego wyrobu, zaś zaczyna się od złożenia zamówienia — przez internet lub zamówieniem wysłanym pocztą (a dlaczego nie telefonicznie?);
art. 36 ust. 1-3 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów (projekt)
1. Zakup kontrolny jest dokonywany przez zamówienie składane przez inspektora Inspekcji Handlowej za pośrednictwem operatora pocztowego lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej na adres uniemożliwiający ustalenie organu dokonującego zakupu.
2. W celu zapewnienia anonimowości inspektor Inspekcji Handlowej jest uprawniony do posługiwania się innym niż rzeczywiste imieniem i nazwiskiem oraz adresem zamieszkania, a także innym niż służbowy adresem mailowym, którego login nie ujawnia tożsamości inspektora Inspekcji Handlowej.
3. Wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej prowadzi bazę imion i nazwisk, adresów zamieszkania oraz adresów mailowych, spośród których losowo jest wybierane imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz adres mailowy, o których mowa w ust. 2.
- co istotne: skoro zakup kontrolny ma być potajemny — można zaryzykować twierdzenie, że Inspekcja Handlowa będzie wyposażona w uprawnienia iście operacyjne — to urzędnik będzie miał prawo przy zakupie posłużyć się fikcyjnymi danymi klienta, uniemożliwiającą identyfikację jego tożsamości;
- przyznam, że troszkę mi tu brakuje informacji, czy owa „baza imion i nazwisk, adresów zamieszkania oraz adresów mailowych” ma być wygenerowana (choćby przez wszędobylską sztuczna inteligencję), czy raczej składać się na nią będą dane jakichś, hmm, tajnych współpracowników? ;-)
- jakby ktoś się martwił: produkt nabyty w ramach zakupu kontrolnego podlega zwrotowi, jeśli nadal jest możliwy do użytku zgodnego z przeznaczeniem, a sprzedawca ma obowiązek przyjąć zwrot towaru i odesłać zapłacone pieniądze — co ciekawe odmowa przyjęcia zwrotu nie będzie penalizowana (dla porównania w przypadku odmowy przyjęcia zwrotu po dokonanym przez KAS nabyciu sprawdzającym jest sztraf!) produkt będzie utylizowany lub nieodpłatnie przekazany np. organizacji charytatywnej.
Od kiedy to wszystko? Zgodnie z projektem nowa ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów miałaby wejść w życie 13 grudnia 2024 r., przy czym do pełnego wdrożenia instytucji zakupu kontrolowanego niezbędne będzie jeszcze wydanie rozporządzenia określającego m.in. stosowane metody płatności za zakupy i limity wydatków, a także rozliczenie transakcji — na początek 2025 r. powinni się wyrobić.
Czuj, czuj, czuwaj!