Warunkiem przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną jest uzyskanie zgody odbiorcy — prawidłowa zgoda powinna być wyrażona w sposób dobrowolny, w szczególności nie może być domniemana lub dorozumiana z innych oświadczeń woli. W praktyce codziennie trafiają się nam do podpisu formularze, pod którymi właściwie możemy się li tylko podpisać — a gdzieś tam, w którymś punkcie, jest zgoda na to czy na tamto. Dziś zatem proste pytanie: czy wymuszenie zgody na otrzymywanie informacji handlowych może polegać na „zaszyciu” klauzuli pomiędzy wieloma innymi punktami umowy — i czy UOKiK ma coś do takiej praktyki przedsiębiorców?
wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15 lutego 2017 r. (sygn. akt VI ACa 560/16)
Uzależnienie zawarcia umowy od wyrażenia przez konsumenta zgody na przesyłanie informacji handlowych drogą elektroniczną narusza art. 10 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
UOKiK w wydanej decyzji zakwestionował jako praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania pożyczkodawcy polegające m.in. na uzależnianiu przyjęcia od kredytobiorcy wniosku o udzielenie pożyczki od jednoczesnego wyrażenia zgody na przesyłanie informacji handlowych drogą elektroniczną w sposób sprzeczny z art. 10 ust. 1-2 uośude. Zdaniem UOKiK wymuszenie zgody na otrzymywanie informacji handlowych drogą elektroniczną stanowi nieuczciwą praktykę rynkową, zatem zastosowanie ma art. 24 ust. 1-2 uookik.
Wyrażam zgodę na przesyłanie informacji handlowych przez (…) S.A. w rozumieniu ustawy z dn. 18.07.2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz. 1204 ze zm.)
Sąd prawomocnie oddalił odwołanie pożyczkodawcy: klauzula o zgodzie na otrzymywanie informacji handlowych została zawarta we wzorcu wniosku o udzielenie pożyczki, pomiędzy innymi postanowieniami oraz formularzem określającym m.in. dane osobowe kredytobiorcy oraz określenie jego statusu majątkowego. Tak skonstruowany dokument sprawia, że konsument nie ma możliwości odmówić wyrażenia zgody — składa podpis pod całością wniosku, przez co jego zgoda nie jest swobodna i niezależna od innych oświadczeń woli (art. 4 ust. 1 pkt 1 uośude).
art. 4 ust. 1 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną
Jeżeli ustawa wymaga uzyskania zgody usługobiorcy, to zgoda ta:
1) nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści;
2) może być odwołana w każdym czasie.
Zdaniem sądu II instancji nietrafnym argumentem jest porównywanie wymuszonej zgody na otrzymywanie informacji handlowych drogą elektroniczną do przyznawania rabatów za udzielenie zgody marketingowej stosowane przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Abonent ma bowiem możliwość zawrzeć taką umowę bez wyrażenia zgody z art. 10 uośude (lub art. 172 PT). Natomiast konstrukcja wniosku kredytowego nie pozwalała na wystąpienie o kredyt bez takiej zgody, co oznacza, że zarzut wymuszenia zgody na otrzymywanie informacji handlowych jest zasadny.