Kontynuując jeszcze przez chwilę tematykę kart płatniczych (por. „Czy sklep musi przykleić nalepkę o możliwości płatności kartą — i czy wówczas taką płatność musi przyjąć?”) dziś krótkie i proste pytanie: czy sprzedawca może żądać od płacącego kartą okazania dokumentu tożsamości — i czy w przypadku odmowy okazania takiego dokumentu może odmówić sprzedaży?
Dzisiejsza najkrótsza odpowiedź brzmi: tak, okazanie dokumentu przy płatności kartą jest obowiązkiem kupującego — na każde żądanie sprzedawcy — pod warunkiem jednak, iż jest to karta imienna, a wynika to z aż dwóch przepisów ustawy o usługach płatniczych:
- po pierwsze klient płacący kartą imienną („identyfikującą osobę upoważnioną”) ma obowiązek okazać akceptantowi dokument potwierdzający tożsamość — a to oczywiście w celu ustalenia, że kupujący jest uprawnionym posiadaczem karty (art. 59b uup);
- po drugie sprzedawca ma prawo żądania okazania dokumentu stwierdzającego tożsamość „w przypadku uzasadnionych wątpliwości” (art. 59f ust. 1 uup).
art. 59b ustawy o usługach płatniczych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1572)
Przy dokonywaniu płatności z użyciem karty płatniczej identyfikującej osobę upoważnioną do jej używania, osoba korzystająca z tej karty jest obowiązana do okazania akceptantowi, na jego żądanie, dokumentu potwierdzającego jej tożsamość.
art. 59f ust. 1 ustawy o usługach płatniczych
W przypadku uzasadnionych wątpliwości akceptant może żądać od osoby korzystającej z karty płatniczej identyfikującej osobę upoważnioną do jej używania okazania dokumentu stwierdzającego jej tożsamość.
Jakie są konsekwencje odmowy okazania dokumentu potwierdzającego tożsamość przez klienta płacącego kartą? Oczywiście w takim przypadku akceptant ma prawo odmówić przyjęcia zapłaty kartą płatniczą — jednak tylko jeśli sprzedawcą targały owe „uzasadnione wątpliwości” (zwracam uwagę, że art. 59e pkt 4 uup odsyła wyłącznie do art. 59f ust. 1 uup — to chyba dobry powód dla postulatu uchylenia art. 59b uup).
Dla jasności w niejasności: art. 59b uup mówi wyłącznie o dokumencie potwierdzającym tożsamość, podczas gdy w art. 59f ust. 1 uup jest już dokument stwierdzający tożsamość (jak w art. 4 ust. 1 ustawy o dowodach osobistych). Żeby było jeszcze ciekawiej paszport jest dokumentem „potwierdzającym tożsamość osoby” (art. 4 ustawy o dokumentach paszportowych) — czyli mamy tu klasyczne scio me nihil scire…
Q.E.D.