Nowy rok, nowe pytania: czy weksel własny jest nieważny — lub powinien być traktowany jako weksel trasowany — jeśli wpisano na nim słowo „zapłaci”? Czy nieważność weksla może wynikać ze sposobu oznaczenia jego waluty jako „PLN”? (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 9 listopada 2017 r., sygn. akt V ACa 685/17).
Spór dotyczył należności z tytułu weksla stanowiącego zabezpieczenie umowy najmu pojazdu: do zawartej umowy najemca wystawił weksel własny na kwotę 140 tys. złotych na poczet wszystkich należności, a ponieważ żadna z faktur nie została zapłacona, wynajmujący wystąpił z powództwem o zapłatę należnego czynszu, a także kary umownej, kosztów windykacji i odbioru samochodu.
Zdaniem pozwanej weksel został wystawiony w sposób nieprawidłowy, albowiem użyto w niej formy „zapłaci”, co należy rozumieć, że powinien zapłacić ktoś inny — nie wystawca, zaś waluta weksla została określona jako „PLN”.
art. 101 ustawy — prawo wekslowe
Weksel własny zawiera:
1) nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;
2) przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;
3) oznaczenie terminu płatności;
4) oznaczenie miejsca płatności;
5) nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;
6) oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu;
7) podpis wystawcy wekslu.
Sąd prawomocnie zasądził żądaną kwotę: umowa najmu samochodu została zawarta w sposób prawidłowy, prawidłowy też był weksel podpisany przez pozwaną. Istotą weksla jest jego abstrakcyjny i bezwarunkowy charakter, toteż nieprawidłowość lub brak przyczyny prawnej czynności prawnych stanowiących uzasadnienie złożenia podpisu na wekslu nie ma wpływu na ważność tego zobowiązania.
Ważności weksla własnego nie można podważać ze względu na użycie wyrazu „zapłaci” zamiast „zapłacę” — weksel jest ważny jeśli zawiera wszystkie elementy, jakie zostały wskazane przez ustawodawcę, w tym winien zawierać przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej, zaś braku tego przyrzeczenia nie można wywodzić z użycia takiej a nie innej końcówki fleksyjnej. Taka końcówka nie oznacza też, iżby był to weksel trasowany.
art. 102 ustawy — prawo wekslowe
Nie będzie uważany za weksel własny dokument, któremu brak jednej z cech, wskazanych w artykule poprzedzającym, wyjąwszy przypadki, określone w ustępach następujących.
Weksel własny bez oznaczenia terminu płatności uważa się za płatny za okazaniem.
W braku osobnego oznaczenia, miejsce wystawienia wekslu uważa się za miejsce płatności, a także za miejsce zamieszkania wystawcy.
Weksel własny, w którym nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanem obok nazwiska wystawcy.
Nie można także podważać ważności weksla przez to, że jego waluta została określona skrótem „PLN” zamiast „złoty” — oznaczenie waluty stosowane w praktyce bankowej jest jasne i jednoznaczne dla każdego
Weksel nie jest nieważny także przez to, że jako datę wypełnienia wskazano dzień przed zawarciem samej umowy najmu: weksel byłby nieważny, gdyby w ogóle nie oznaczał daty wystawienia lub też gdyby data płatności była wcześniejsza niż data wystawienia, ale taka okoliczność nie miała miejsca.
Co więcej dopisek na wekslu o treści „do umowy z dnia 19.12.2010” nie jest zastrzeżeniem warunku skutkującego brakiem bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty — i nieważnością weksla.
Bezskuteczny okazał się także zarzut, iż w istocie nie był to weksel własny, lecz weksel in blanco, który został wypełniony niezgodnie z ustaleniami: po pierwsze ręcznie wypełniono tylko nazwę wystawcy i remitenta, a pozostałe elementy (miejsce płatności, data i miejsce wystawienia, suma wekslowa) zostały napisane na komputerze — a poza tym pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów na poparcie swoich argumentów (nie przedstawiła nawet deklaracji wekslowej, z którą sprzeczny miał być weksel).
Q.E.D.