Krótko i na temat: w serwisie internetowym RCL opublikowano projekt przepisów wprowadzających „świadczenia kompensacyjne” — swoiste odszkodowania od Skarbu Państwa — dla osób, u których po szczepieniu na COVID-19 wystąpiły działania niepożądane (projekt nowelizacji ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi).
A mianowicie, w pewnym skrócie, wyłuszczając clou projektu:
- każdemu, u którego po szczepieniu ochronnym (literalnie: nie tylko przeciwko COVID-19) wystąpiły działania niepożądane — ale tylko takie, które są opisane w Charakterystyce Produktu Leczniczego — skutkujące koniecznością hospitalizacji lub obserwacji szpitalnej ma przysługiwać świadczenie kompensacyjne w kwocie od 3 tys. złotych (przy konieczności jakiejkolwiek obserwacji wskutek wstrząsu anafilaktycznego), aż do 100 tys. złotych — jeśli skutkiem ubocznym szczepienia będzie pobyt w szpitalu trwający przeszło 4 miesiące;
art. 17a ust. 2 ustawy zakaźnej (projekt)
Świadczenie kompensacyjne wynosi w przypadku:
1) obserwacji na szpitalnym oddziale ratunkowym lub izbie przyjęć w związku ze wstrząsem anafilaktycznym — 3.000 zł;
2) hospitalizacji w związku ze wstrząsem anafilaktycznym trwającej krócej niż 14 dni — 10.000 zł;
3) hospitalizacji trwającej od 14 dni do 30 dni — od 10.000 zł do 20.000 zł,
4) hospitalizacji trwającej od 31 dni do 50 dni — od 21.000 zł do 35.000 zł,
5) hospitalizacji trwającej od 51 dni do 70 dni — od 36.000 zł do 50.000 zł,
6) hospitalizacji trwającej od 71 dni do 90 dni — od 51.000 zł do 65.000 zł,
7) hospitalizacji trwającej od 91 dni do 120 dni — od 66.000 zł do 89.000 zł
— proporcjonalnie do okresu hospitalizacji;
8) hospitalizacji trwającej powyżej 120 dni – 100.000 zł.
- kwota świadczenia kompensacyjnego będzie podwyższana: o 15 tys. złotych jeśli pacjent będzie musiał przejść zabieg operacyjny z ogólnym znieczuleniu; 5 tys. złotych jeśli skutkiem działania niepożądanego będzie inny zabieg operacyjny albo metoda leczenia lub diagnostyka stwarzająca podwyższone ryzyko; 10 tys. złotych, jeśli konieczna będzie co najmniej 7-dniowa hospitalizacja na oddziale intensywnej terapii; o 20 tys. złotych, jeśli pobyt taki będzie przekraczał 30 dni;
- świadczenie kompensacyjne będzie pokrywać także koszty dalszego leczenia lub rehabilitacji, jednak do maksymalnej kwoty 10 tys. złotych;
- jednakże w każdym przypadku górny próg świadczenia nie może przekraczać 100 tys. złotych (takie ograniczenie sugeruje, że zdaniem prawodawcy pacjenci nie powinni trafiać na leczenie przekraczające cztery miesiące);
- o przyznaniu owego odszkodowania będzie decydował złożony z ekspertów zespół powołany przez Rzecznika Praw Pacjenta;
- wydatki na świadczenia kompensacyjne będą finansowane z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych, na który składać będą się m.in. firmy farmaceutyczne, które zawarły ze Skarbem Państwa umowę na realizację dostaw szczepionek — obowiązkowa wpłata na Fundusz będzie wynosić 1,5% wartości brutto umów;
- z wpłat na Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych zwolnione będą firmy, które aktualnie dostarczają szczepionki przeciwko COVID-19 na podstawie porozumienia zawartego z Komisją Europejską (art. 17c ust. 2 ustawy);
- wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego będzie można złożyć w ciągu 1 roku od ostatniego dnia obserwacji lub hospitalizacji spowodowanej działaniem niepożądanym szczepionki — jednak w przypadku szczepionek na koronawirusa zaaplikowanych przed wejściem w życie ustawy datą graniczną jest 30 września 2022 r.;
- wniosek o świadczenie kompensacyjne ma podlegać opłacie w wysokości 200 złotych — kwota ta będzie zwracana jeśli wniosek zostanie uwzględniony (natomiast niezwrócone pieniądze będą finansowały kolejne świadczenia);
- przyznanie świadczenia kompensacyjnego wyklucza prawomocne osądzenie zadośćuczynienia lub odszkodowania za skutki uboczne szczepienia, a także wszczęcie takiej sprawy przed sądem (art. 17e ust. 15 ustawy — literalnie wypłata dobrowolna, także w drodze ugody sądowej, nie zamyka drogi do uzyskania świadczenia);
- po przeprowadzeniu postępowania Rzecznik Praw Pacjenta wydaje decyzję administracyjną (o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia) — co oznacza, że od negatywnego rozstrzygnięcia będzie można się odwołać do sądu administracyjnego;
- dla jasności: w myśl projektu przepisy mają wejść w życie 1 czerwca 2021 r., ale świadczenie kompensacyjne za niepożądane skutki dotyczyć szczepień na COVID-19 ma dotyczyć zabiegów przeprowadzonych po 26 grudnia 2020 r.; w przypadku innych szczepień będzie można ubiegać się o świadczenia w przypadku szczepionek podanych od 1 stycznia 2022 r.
Zamiast komentarza: to jest chyba dobre rozwiązanie, gdy państwo — zmuszając, choćby i w słusznej racji, do poddania się pewnym szczepieniom — wyraźnie bierze na siebie część odpowiedzialności za ich skutki uboczne (zwłaszcza, że producenci preparatów przeciwko COVID-19 najwyraźniej z takiej odpowiedzialności zostali zwolnieni). Oczywiście taka odpowiedzialność państwa możliwa jest i dziś, choćby na podstawie art. 417(2) kc, jednak specjalny — zdecydowanie uproszczony tryb — zawsze ułatwia życie (dla przypomnienia: jeśli przepisy o świadczeniu kompensacyjną wejdą w życie, deliktowa odpowiedzialność Skarbu Państwa będzie wykluczona, art. 421 kc).