Czy urząd jako strona postępowania jest przede wszystkim nadal podmiotem publicznym, czy jednak bardziej stroną postępowania? Pytanie wydaje się dość retoryczne, ale przecież w kontekście tego jak wygląda doręczenie za pośrednictwem ePUAP gminie jako stronie postępowania administracyjnego przyjęcie takiego czy innego stanowiska może mieć całkiem konkretne znaczenie (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 grudnia 2021 r., I OSK 164/21).
Sprawa zaczęła się od wydanej przez Ministra Rolnictwa decyzji, która została przesłana stronie (gminie) za pośrednictwem platformy ePUAP; wójt złożył wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, jednakże zdaniem resortu już po terminie — bo z UPP wynikało, że decyzja została odebrana 2 września 2019 r., zatem termin na złożenie odwołania upływał 16 września, a tymczasem pismo zostało nadane na poczcie 17 września 2019 r.
Zdaniem wójta taka ocena była o tyle nieuprawniona, że sprowadza się do błędnej oceny daty doręczenia zaskarżonej decyzji — prawidłowo należy przyjąć, iż był to 3 września 2019 r., godzina 7.45, bo wówczas pracownik się zalogował do serwisu ePUAP i pobrał dokument.
art. 129 par. 2 kodeksu postępowania administracyjnego
Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie — od dnia jej ogłoszenia stronie.
WSA przyznał rację stronie skarżącej: strona ma prawo wnieść odwołanie w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, a stwierdzenie uchybienia tego terminu wymaga jednoznacznego ustalenia okoliczności. Sprzeczne dowody (UPP vs. „wydruk z rejestru zdarzeń platformy ePUAP”) wykluczają jednoznaczne stwierdzenie, iż doszło do przekroczenia terminu, zaś wszelkie wątpliwości muszą być interpretowane na korzyść strony (wyrok WSA w Warszawie z 28 kwietnia 2020 r., IV SA/Wa 119/20).
art. 3 pkt 20 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
20) urzędowe poświadczenie odbioru — dane elektroniczne powiązane z dokumentem elektronicznym doręczonym podmiotowi publicznemu lub przez niego doręczanym w sposób zapewniający rozpoznawalność późniejszych zmian dokonanych w tych danych, określające: (…)
b) datę i godzinę wprowadzenia albo przeniesienia dokumentu elektronicznego do systemu teleinformatycznego podmiotu publicznego — w odniesieniu do dokumentu doręczanego podmiotowi publicznemu,
c) datę i godzinę podpisania urzędowego poświadczenia odbioru przez adresata z użyciem mechanizmów, o których mowa w art. 20a ust. 1 albo 2 — w odniesieniu do dokumentu doręczanego przez podmiot publiczny (…)
W skardze kasacyjnej resort rolnictwa wskazał, iż gmina jako podmiot publiczny nie może uchylać się od skutków doręczenia na skrzynkę podawczą (wynikało to z już uchylonych art. 39(2) kpa i art. 46 par. 3 i par. 10 kpa), biorąc zaś pod uwagę, że doręczenie na skrzynkę ePUAP następuje w chwili wpłynięcia korespondencji, to urzędowe poświadczenie doręczenia — jedyny wiarygodny sposób oceny prawidłowości doręczenia — prawidłowo wskazuje datę doręczenia decyzji gminie.
Odnosząc się do tych argumentów Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że jeśli w sprawie są jakieś wątpliwości, to głównie za sprawą uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, które nie spełnia warunków pozwalających poddać je kontroli merytorycznej (art. 141 par. 4 ppsa). Nie wystarczy bowiem stwierdzić, że w sprawie są niejasności co do rzeczywistej daty doręczenia decyzji adresatowi i zacytować kilka przepisów kodeksu postępowania administracyjnego — sąd powinien był odnieść się do kwestii całościowo.
Skuteczność doręczenia korespondencji do podmiotu publicznego za pośrednictwem platformy ePUAP zależna jest od potwierdzenia odbioru przez adresata, której jest automatycznie generowane i przesyłane do nadawcy. Problemy w ocenie skuteczności doręczenia wynikają z dwoistości charakteru gminy w postępowaniu — z jednej strony jest ona podmiotem publicznym, ale też stroną postępowania administracyjnego — zatem należy rozważyć: czy sytuację należy traktować jako doręczenie na elektroniczną skrzynkę podawczą podmiotu publicznego (a więc zastosowanie ma par. 13 ust. 1 rozporządzenia), czy raczej jest to tryb „zwykły”, a więc skuteczne doręczenie wymaga świadomego przyjęcia przesyłki i potwierdzenia odbioru poprzez złożenie podpisu (par. 14-16 rozporządzenia).
z rozporządzenia w/s sporządzania i doręczania dokumentów elektronicznych oraz udostępniania formularzy, wzorów i kopii dokumentów elektronicznych
§ 13.1. W przypadku odebrania dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą podmiotu publicznego poświadczenie przedłożenia jest automatycznie tworzone i udostępniane nadawcy tego dokumentu przez system teleinformatyczny służący do obsługi doręczeń.
§ 14. Poświadczenie doręczenia jest udostępniane przez system teleinformatyczny podmiotu publicznego w celu umożliwienia podpisania tego poświadczenia przez adresata dokumentu elektronicznego (…)
§ 15. Adresat dokumentu elektronicznego potwierdza jego odebranie przez podpisanie poświadczenia doręczenia kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP, albo przez zapewnienie możliwości potwierdzenia pochodzenia oraz integralności danych zawartych w tym poświadczeniu przy użyciu technologii, o których mowa w art. 20a ust. 2 ustawy.
§ 16. Po opatrzeniu poświadczenia doręczenia podpisem elektronicznym system teleinformatyczny służący do obsługi doręczeń bezpośrednio po zakończeniu procesu weryfikacji podpisu elektronicznego adresata:
1) udostępnia adresatowi do pobrania doręczany dokument elektroniczny wraz z podpisanym przez niego poświadczeniem doręczenia;
2) udostępnia organowi doręczającemu podpisane poświadczenie doręczenia.
Oznacza to, że w sprawie nie ma wątpliwości co do daty odebrania decyzji przez stronę — brakuje natomiast odniesienia się do stanowiska ministerstwa, iż skoro doręczenie pisma via ePUAP do podmiotu publicznego nie wymaga potwierdzenia odbioru pisma, a wyłącznie potwierdzenie przedłożenia (ergo datą doręczenia, od której biegł termin na wniesienie odwołania był dzień wpływu korespondencji na skrzynkę odbiorczą, a nie dzień jej odebrania przez pracownika), to także doręczenie poprzez ePUAP gminie jako stronie postępowania następuje w momencie wygenerowania poświadczenia przedłożenia, a nie w momencie faktycznego odebrania pisma (i wygenerowania urzędowego poświadczenia doręczenia). Bez dokonania analizy tych argumentów przez pryzmat art. 129 par. 2 kpa i art. 134 kpa nie sposób prawidłowo ocenić sporu — zaś brak merytorycznej oceny uniemożliwia kontrolę wydanego orzeczenia.
Z tego względu NSA uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez WSA.