A teraz coś z jeszcze innej beczki, a to dlatego, że projekt ustawy w/s deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego to nie tylko możliwość dyscyplinowania krnąbrnych i upartych urzędników, ale też zwiększenie nacisku na polubowne załatwianie spraw, w tym korzystanie z mediacji w postępowaniu administracyjnym — ale też pewnego rodzaju zapętlenie procesowego wymogu podjęcia próby pozasądowego rozstrzygnięcia sporu cywilnego: zgodnie z propozycją brak informacji o próbie mediacji w pozwie będzie oznaczał obowiązkowe skierowanie sporu do mediatora.
A mianowicie, w pewnym skrócie:
- od kilku już lat istnieje obowiązek opisania w pozwie podjętej próby mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, tudzież wyjaśnienia przyczyn, dla których próby takiej nie podjęto (art. 187 par. 1 pkt 3 kpc);
- przez ten czas ucierała się praktyka jakie są konsekwencje niepodania przez powoda informacji o próbie polubownego rozstrzygnięcia: niektórzy próbowali przeforsować pogląd, iż jest to brak formalny, a uchybienie może nawet skończyć się odrzuceniem pozwu („Czy sankcją za brak informacji o próbach mediacji jest odrzucenie pozwu?”); w sumie stanęło na tym, że oczywiście nieuzasadniona odmowa poddania się mediacji może być przesłanką obciążenia kosztami nawet strony wygrywającej proces (art. 103 par. 2 kpc);
- czy stosowanie tych przepisów nastręcza jakieś problemy? tego nie wiem, ale wiem, że prawodawca postanowił kilka z nich rozwiązać — być może nastręczając kolejnych;
- i oto jest projekt nowelizacji przepisów: do już istniejącej i utrzymanej powinności podania informacji o próbach mediacji dochodzi konieczność szczegółowego opisania „kiedy i w jaki sposób” usiłowano się dogadać;
art. 187 par. 1(1) kodeksu postępowania cywilnego (projekt)
Informacja, o której mowa w § 1 pkt 3, zawiera w szczególności wskazanie, kiedy i w jaki sposób strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu.
- ale proszę się nie martwić: niespełnienie wymogu wykazania się wysiłkiem mediacyjnym nie będzie uznawane za brak formalny uniemożliwiający nadanie pismu procesowego prawidłowego biegu (dodany art. 187 par. 3 kpc);
- jednak brak informacji o podjętej próbie polubownego zakończenia sporu będzie się kończyło (w niektórych sprawach) obligatoryjnym skierowaniem stron do mediacji;
art. 183(8) par. 4(1) kpc (projekt)
Przewodniczący kieruje strony do mediacji albo wzywa strony do udziału w spotkaniu informacyjnym, o którym mowa w § 4, jeżeli w sprawach:
1) gospodarczych, z wyjątkiem spraw, o których mowa w art. 458(2) § 1 pkt 11 i 12,
2) innych niż sprawy gospodarcze, w których stroną jest przedsiębiorca,
3) z zakresu prawa pracy, za wyjątkiem spraw o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy
– pozew nie zawiera informacji albo wyjaśnień, o których mowa w art. 187 § 1 pkt 3.
Zamiast komentarza: z oficjalnych statystyk Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że mediacje się nie przyjęły (w całym 2022 r. sądy rejonowe i okręgowe skierowały do mediacji ok. 9,5 tys. sporów, z czego umorzeniem postępowania wskutek zawarcia ugody skończyło się ok. 10%) — więc jak nie kijem go, to pałką. Nie pomaga otwarcie „okienka mediacyjnego” i (praktycznie pozbawiona zębów) konieczność pochwalenia się próbą polubownego rozwikłania bolączek — to za karę będzie mediacja obligatoryjnie nakazana przez sąd.