Niezależnie od tego, w której grupie społecznej jesteś, P.T. Czytelniku — ciężko pracujących dziś, aby byczyć się mógł ktoś — z pewnością wiesz, że chociaż dzień 2 maja nie jest dniem wolnym od pracy, przypada dziś ważne święto. A nawet dwa: Dzień Polonii i Polaków za Granicą oraz Dzień Flagi RP. A skoro tak, to warto się zastanowić czy publiczne ukazanie barw narodowych lub godła (a właściwie herbu) w wersji różniącej się od tego, co określił ustawodawca, może stanowić naruszenie dóbr osobisto-obywatelskich.
Zwłaszcza, że ktoś wkurzony tym, że zobaczył godło nieodpowiadające ustawie rozpoznał temat bojem, na co mamy dowód w postaci prawomocnego orzeczenia.
wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24 lutego 2005 r., (sygn. akt I ACa 49/04)
1. Umieszczenie godła w sali posiedzeń Senatu w kolorystyce nieco odbiegającej od wzoru zawartego w załączniku do ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczpospolitej Polskiej przy zachowaniu barw określonych w ustawie nie stanowi czynu bezprawnego.
2. Dopuszczalne są pewne odstępstwa od wzoru i barwy godła wynikające z wizji artysty wykonującego godło, a także z użytego do jego wykonania materiału. Gdyby powyższe odstępstwa miały na celu ośmieszenie, szykanę lub podważanie symboliki orła w przedstawionym wizerunku, mogłoby to oznaczać naruszenie dóbr osobistych.
Sprawa miała następujący przebieg: jeden z obywateli zażądał od Senatu RP 10 tys. złotych zadośćuczynienia i przeprosin — oraz sądowego zobowiązania wyższej izby parlamentu do zaniechania używania godła Rzeczypospolitej na tle jasnobrązowym. Poszło o to, że na ścianie senackiej sali obrad zawieszono wizerunek Orła Białego wykonanego z metalu: biel ze srebra, złoto ze złota, czerwień z miedzi.
W ocenie powoda taki wizerunek godła państwowego godził w jego dobra osobiste, który jako wieloletni kolekcjoner Orła — pozostający „w związku cywilnym z godłem” — stwierdził, że doszło do naruszenia wartości konstytucyjnych, praw i wolności obywatelskich oraz dóbr z tytułu przynależności do narodu w sensie politycznym i państwa polskiego.
Sąd I instancji powództwo oddalił: wizerunek godła nie ma związku z dobrami osobistymi człowieka, nie ogranicza on także, ani nie narusza praw i wolności obywatelskich i dumy narodowej, jak również czci obywatelskiej powoda. Godło to konstytucyjny symbol państwa, a upatrywanie w nim „ducha” czy godności ludzkiej może wynikać wyłącznie z subiektywnych odczuć jednostki. Tymczasem naruszenie dóbr osobistych musi mieć charakter obiektywny i wynikać np. ze społecznego odbioru bezprawnego działania naruszyciela.
Poza tym żaden przepis ustawy o godle, barwach i hymnie RP nie określa konkretnego odcienia kolorów Orła (który zresztą może się różnić w zależności od kąta padania światła) oraz tła ani z jakich materiałów należy wykonywać tablice tego rodzaju. A skoro każdy ma swój gust, to może subiektywnie odbierać ową czerwień jako brąz.
Od takiego wyroku apelował powód, jednak sąd II instancji podzielił wcześniejszą ocenę: określony w ustawie opis i załączniku do ustawy wzór nie stanowią bezwzględnego obrazu godła, odstępstwa mogą wynikać z wizji artysty oraz użytych materiałów, zaś efekt takiej pracy może być różnie odbierany przez różne osoby. Zawieszony w Senacie wizerunek Orła nie zawiera elementów ośmieszających, krytycznych, satyrycznych — ba: „jest zachowany w wizerunku orła symbol męstwa, odwagi oraz dumy narodowej” — a być może właśnie wówczas można by mówić o naruszeniu dóbr osobistych.
Poza tym Sąd Apelacyjny przypomniał, iż dla przyjęcia odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych niezbędne jest przypisanie bezprawności działania, tymczasem takie odstępstwo od wzorca normatywnego nie jest wystarczające.
Zamiast komentarza: mam przeczucie, że nie byłoby tematu gdyby nie pewne oczywiste zjawiska fizykochemiczne — czerwień tarczy wykonano z miedzi, która pewnie troszkę zaśniedziała, a troszkę się pobrudziła — i stąd ów jasnobrązowy odcień…