A teraz coś z całkiem innej beczki: czy wzór wspólnotowy może skutecznie chronić prawa przedsiębiorcy nawet jeśli zarejestrowano go wyłącznie na podstawie szkiców lub fotografii? Czy pozwany o naruszenie praw do takiego wzoru może podważyć zarzuty wskazując na pospolitość zarejestrowanych rozwiązań? (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 18 listopada 2015 r., sygn. akt I ACa 1868/15).
Spór dotyczył naruszenia praw do wzoru wspólnotowego wzoru: w 2013 r. producentka mebli zarejestrowała wzór dla produktu w postaci łóżka tapicerowanego (w ówczesnym OHIM, dziś EUIPO), aby półtora roku później przekonać się, że lokalny konkurent produkuje mebel, który jest kopią jej wyrobu.
W pozwie powódka wniosła o nakazanie zaniechania praw do wzoru poprzez zakazanie pozwanemu wytwarzania, oferowania, reklamowania, wprowadzania do obrotu a także eksportu bądź używania produktu w postaci łóżka tapicerowanego, wydania bezprawnie uzyskanych korzyści w wysokości 1750 złotych, a także publikacji oświadczenia na własnej stronie internetowej oraz w gazecie.
Zdaniem pozwanego powództwo powinno być oddalone: łóżko jest produkowane w oparciu o autorski projekt (osoby trzeciej), który wyraźnie różni się od zastrzeżonego wzoru, zaś dotąd wyprodukował tylko 4 egzemplarze, z czego jeden kupiła powódka.
z rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 w sprawie wzorów wspólnotowych
art. 10. 1. Zakres ochrony przyznany na zasadach wzoru wspólnotowego obejmuje każdy wzór, który nie wywołuje u poinformowanego użytkownika innego ogólnego wrażenia.
2. Dla określenia zakresu ochrony należy wziąć pod uwagę stopień swobody twórcy przy opracowywaniu wzoru.
art. 19. 1. Zarejestrowany wzór wspólnotowy przyznaje jego właścicielowi wyłączne prawo do jego używania i zakazywania osobom trzecim jego używania, które nie mają jego zgody. Wyżej wymienione używanie obejmuje, w szczególności, wytwarzanie, oferowanie, wprowadzanie do obrotu, import, eksport lub używanie produktu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany lub składowanie takiego produktu w tych celach.
2. Jednakże właściciel niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego nabywa prawo zakazu działań wymienionych w ust. 1 wyłącznie w przypadku, jeżeli sporne używanie wynika z naśladowania chronionego wzoru.
Sporne używanie nie uważa się za wynikające ze skopiowania chronionego wzoru, jeżeli naśladowanie jest wynikiem pracy twórcy, który można uznać, że nie znał wzoru ujawnionego przez właściciela. (…)
Sąd prawomocnie uwzględnił powództwo w znacznej części: zarejestrowany wzór wspólnotowy przyznaje jego właścicielowi wyłączne prawo do jego używania i zakazywania osobom trzecim jego używania, które nie mają jego zgody (art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 6/2002 w sprawie wzorów wspólnotowych) — ochrona dotyczy każdego produktu, który nie wywołuje u poinformowanego użytkownika innego odmiennego wrażenia (art. 10 ust. 1-2 rozporządzenia). Wprawdzie „ogólne wrażenie” nie jest zdefiniowane, ale w praktyce przyjmuje się, iż nieistotne detale nie wpływają na ogólne wrażenie odbioru produktu, zaś dla zorientowanego użytkownika zawsze liczą się te cechy wzoru, które są widoczne podczas normalnego używania produktu.
Tymczasem łóżko produkowane przez pozwanego nie odbiega kształtem w żaden zdecydowany sposób od łóżka powódki, zaś różnice są na tyle drobne, że można je dostrzec dopiero po dokładnych oględzinach i bezpośrednim porównaniu. Uderzające podobieństwo w najistotniejszych elementach oznacza to, że brak mu zindywidualizowanych cech, które pozwalałyby przyjąć, iż produkt wywiera inne wrażenie.
Nie ma przy tym znaczenia, iż zdaniem pozwanego wzór pozwanej korzystał z pospolitych rozwiązań, standardowo stosowanych w meblach tego rodzaju, a także, że prawa z rejestracji uzyskuje się bardzo prosto — na podstawie bardzo uproszczonego badania zgłoszenia, bez oględzin samego produktu. Zaprzeczenie praw do wzoru można uzyskać wyłącznie w toku postępowania o unieważnienie lub w drodze pozwu wzajemnego w sprawie o naruszenie praw do wzoru — jednak pozwany nie podjął żadnego z tych kroków.
Uprawnionemu do wzoru — który nie został zakwestionowany wskutek powództwa o unieważnienie — służy żądanie zaprzestania naruszenia, wydania uzyskanych korzyści oraz naprawienia wyrządzonej szkody (art. 287 ust. 1 pwp w zw. z art. 292 ust. 1 pwp). Naruszający może być też zobowiązany do złożenia stosownego oświadczenia, jednak w sytuacji niewielkiego rozmiaru naruszenia (udowodniono wyłącznie produkcję 4 egzemplarzy), żądanie publikacji oświadczenia w prasie jest zbyt daleko idące.
Reasumując to kolejny przykład sporu, w którym może nawet pozwany miałby rację — ale po prostu nie umiał jej skutecznie wykazać, bo brał się do rzeczy nie od tej strony co trzeba.