Krótko i na temat: dziś w Dzienniku Ustaw opublikowano przepisy określające obowiązki sprzedawców żywności związane z przeciwdziałaniem marnowania niesprzedanej żywności (ustawa z 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, Dz.U. z 2019 r. poz. 1680).
A dokładnie:
- nałożone ustawą obowiązki dotyczą każdego podmiotu prowadzącego przedsiębiorstwo spożywcze, którego przychody z detalicznej lub hurtowej sprzedaży żywności stanowią co najmniej 50% przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów, zaś jego powierzchnia sprzedaży wynosi powyżej 250 m²;
- do owych 250 m² powierzchni należy wliczać „tę część ogólnodostępnej powierzchni obiektu handlowego stanowiącego całość techniczno-użytkową, przeznaczonego do sprzedaży detalicznej, w której odbywa się bezpośrednia sprzedaż towarów (bez wliczania do niej powierzchni usług i gastronomii oraz powierzchni pomocniczej, do której zalicza się powierzchnie magazynów, biur, komunikacji, ekspozycji wystawowej itp.)” (art. 2 pkt 3 ustawy w zw. art. 2 pkt 19 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym);
- marnowanie żywności zdefiniowano natomiast jako wycofywanie jej z etapu dystrybucji ze względu na zbliżający się upływ terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości lub ze względu na wady wyglądu albo opakowania i przeznaczanie do unieszkodliwienia jako odpady;
- każdy sprzedawca żywności ma obowiązek zawrzeć umowę z organizacją pozarządową — taką, której statutowym celem jest m.in. pomoc społeczna, wspieranie rodziny i działalność charytatywna w zakresie prowadzenia zakładów żywienia zbiorowego dla osób potrzebujących — na nieodpłatne przekazywanie żywności nieprzeznaczonej do sprzedaży (z wyjątkiem większości napojów alkoholowych);
- jeśli jednak u sprzedawcy zmarnuje się jakaś żywność — będzie on miał obowiązek ponieść opłatę za marnowanie żywności w wysokości 0,1 zł za 1 kg marnowanej żywności („podstawę obliczenia opłaty stanowi 90% masy marnowanej żywności w kilogramach”). Pieniądze z opłaty za marnowanie żywności powinny trafić na rachunek tej samej organizacji pozarządowej, do której nie trafiła żywność nieprzeznaczona do sprzedaży;
- minimalna wysokość opłaty wynosić będzie 300 złotych — jednak nie na zasadzie, że jest to najniższa stawka ryczałtowa, lecz sprzedawca nie będzie zobowiązany do ponoszenia opłaty jeśli jej wysokość nie będzie przekraczać owych 300 złotych;
- zawsze natomiast informacja o opłacie lub wartości przekazanej żywności powinna być zamieszczona w sprawozdaniu finansowym i na stronie internetowej sprzedawcy („jeżeli ją prowadzi”);
- (drugim sposobem na pomniejszenie opłaty jest prowadzenie w sklepie obowiązkowej kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie racjonalnego gospodarowania żywnością — co najmniej raz w roku przez co najmniej kolejne 2 tygodnie; na taką kampanię można przeznaczyć nie więcej niż 20% środków pochodzących z opłaty za marnowanie żywności i tę właśnie kwotę będzie można odliczyć od przelewu na organizację społeczną);
- sprzedawca żywności będzie miał obowiązek składania w wojewódzkim funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, raz w roku, sprawozdania o marnowanej żywności;
- organizacja pozarządowa wydaje środki z opłaty na prowadzenie działalności statutowej, a nie więcej niż 20% pieniędzy na jej koszty administracyjne, zaś raz w roku składa sprzedawcy pisemne sprawozdanie o sposobie wydatkowania uzyskanych w ten sposób środków finansowych (dodatkowe sprawozdanie będzie otrzymywał Główny Inspektor Ochrony Środowiska);
- kary, kary: brak umowy na przekazywanie żywności będzie podlegał administracyjnej karze pieniężnej w wysokości 5 tys. złotych (chyba że sklep wykaże, że nie było możliwości zawarcia takiej umowy z organizacją wykonującą działania na terenie jego powiatu);
- niezłożenie sprawozdania do w urzędzie przez sprzedawcę lub organizację pozarządową będzie wykroczeniem zagrożonym karą grzywny do 5 tys. złotych;
- sprzedawca, który nie wniesie wymaganej opłaty za marnowanie żywności, będzie podlegał administracyjnej karze pieniężnej od 500 do 10 tys. złotych.
Dla jasności:
- ustawa o przeciwdziałaniu marnowania żywności wchodzi w życie po 14-dniowym vacatio legis;
- jednak przepisy o karach i opłatach wchodzą w życie „pierwszego dnia szóstego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia” (tak fantazyjnie opisanego vacatio legis chyba jeszcze nie widziałem);
- w ciągu pierwszych dwóch lat limit powierzchni wynosić będzie 400 m²;
- sprzedawca żywności ma obowiązek zawrzeć pierwszą umowę na odbiór na przekazywanie żywności nieprzeznaczonej do sprzedaży w ciągu 5 miesięcy od wejścia w życie ustawy;
- w 2019 r. podstawa obliczenia opłaty za marnowanie żywności wynosi 80% masy marnowanej żywności.
Zamiast komentarza: to całkiem durne, że z jakichś przyczyn w Polsce czasem bardziej chce się (a może opłaca?) wyrzucić niż sprzedać taniej lub oddać za darmo — ale może oddać może dlatego się nie chce, że ludzie jeszcze pamiętają tego przysłowiowego piekarza, który za darmo chleb oddawał, za co mu fiskus koło pióra zrobił?