W wydanym dziś wyroku TSUE zajął się ciekawym problematem: na ile framing obrazków — będący przecież formą linkowania — jest legalnym sposobem na udostępnianie cudzych utworów, a kiedy może być traktowany jako działanie wbrew woli dysponenta praw autorskich.
wyrok Trybunału Sprawiedliwości EU z 9 marca 2021 r. w/s VG Bild-Kunst vs. Stiftung Preußischer Kulturbesitz (C-392/19)
Fakt umieszczenia na stronie internetowej osoby trzeciej, z wykorzystaniem techniki framingu, utworów chronionych prawem autorskim podanych do publicznej wiadomości w sposób ogólnie dostępny za zezwoleniem podmiotu praw autorskich w innej witrynie internetowej, gdy umieszczenie to następuje z obejściem środków zabezpieczających przed framingiem zastosowanych lub zleconych przez ten podmiot praw autorskich, stanowi publiczne udostępnienie w rozumieniu tego przepisu.
Orzeczenie dotyczyło sporu fundacji prowadzącej cyfrową bibliotekę (Deutsche Digitale Bibliothek), której funkcjonowanie opiera się na linkowaniu do zbiorów — treści cyfrowych udostępnianych w zewnętrznych serwisach internetowych, zaś w samej bibliotece udostępniane są tylko miniaturki obrazów. Fundacja wystąpiła do organizacji zbiorowego zarządzania o zawarcie umowy na korzystanie z tych utworów — jednak VG Bild-Kunst uzależniła podpisanie licencji od wprowadzenia w witrynie biblioteki skutecznych środków technologicznych przeciwko stosowaniu przez osoby trzecie technologii framingu (wyświetlaniu treści w ramce, w taki sposób, by przed użytkownikiem ukryć źródło danych). W odpowiedzi Stiftung wystąpiła z powództwem o ustalenie, iż warunek nie jest wymagany z punktu widzenia ochrony wymaganej prawem autorskim.
art. 6 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE w/s harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym
Państwa Członkowskie przewidują stosowną ochronę prawną przed obchodzeniem skutecznych środków technologicznych przez daną osobę, której znane jest lub w zależności od okoliczności musi być znane to, że zmierza lub ona w tym celu.
Sprawa trafiła do federalnego Trybunału Sprawiedliwości, który w trybie prejudycjalnym wystąpił do TSUE z pytaniem czy framing można traktować jako publiczne udostępnianie utworów, co pozwoliłoby uzależnić zgodę na udzielenie licencji od wprowadzenia żądanych mechanizmów.
art. 3 ust. 1 dyrektywy 2001/29/WE
Państwa Członkowskie powinny zapewnić autorom wyłączne prawo do zezwalania lub zabraniania na jakiekolwiek publiczne udostępnianie ich utworów, drogą przewodową lub bezprzewodową, włączając podawanie do publicznej wiadomości ich utworów w taki sposób, że osoby postronne mają do nich dostęp w wybranym przez siebie miejscu i czasie.
W salomonowym w duchu wyroku Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, iż podanie do publicznej wiadomości (udostępnienie) w internecie utworu jest elementem wyłącznego prawa do publicznego udostępniania utworów. Wątpliwości dotyczyły natomiast tego czy linkowanie do utworu udostępnionego na innej stronie internetowej także podlega restrykcjom wynikającym z wyłącznych praw autorskich uprawnionego. W dotychczasowym orzecznictwie przyjęto, że hiperłącze prowadzące do innej witryny nie oznacza, iżby z treściami zapoznała się nowa publiczność, ponieważ potencjalnie obie strony internetowe mogą odwiedzać wszyscy użytkownicy internetu, zatem prawo do „zwykłego” linkowania do już udostępnionych za zgodą uprawnionego utworów jest zgodne z prawem i jest objęte wyczerpaniem praw autorskich (wyrok TSUE z 13 lutego 2014 r. w/s Svenson vs. Retriever Sverige, C‑466/12 — nie dotyczy to jednak odnośnika do „pirackich” serwisów).
Nieco inaczej natomiast należy traktować hiperłącze bezpośrednio prowadzącego do utworu rozpowszechnionego w innej witrynie internetowej. Mechanizmem takim jest framing, który oznacza linkowanie do utworów w taki sposób, że użytkownik nie przechodzi na stronę, na której został on udostępniony — zamiast tego internauta może zapoznać się z jego treścią na stronie linkującej. Framing będzie zatem dozwolony, o ile strona źródłowa nie zawiera żadnych zabezpieczeń przed obchodzeniem skutecznych środków technologicznych w rozumieniu art. 6 dyrektywy 2001/29 — bo oznacza to, że podmiot praw autorskich zezwolił na udostępnianie swych utworów wszystkim internautom. Jeśli jednak witryna internetowa zawiera zabezpieczenia przed framingiem, linkowanie z zastosowaniem tej technologii jest udostępnianiem utworów nowej publiczności, a zatem wymaga zezwolenia uprawnionego.
Reasumując: gdyby strona, z której biblioteka internetowa upublicznia utwory na zasadzie framingu zastosowała techniczne środki przeciwdziałające, taki sposób linkowania byłby niedozwolony. Jednakże skoro liczy się wola uprawnionego — brak zabezpieczeń pozwala na linkowanie w ten sposób, zatem organizacja zbiorowego zarządzania prawami nie może wymusić na bibliotece dalszych zabezpieczeń.