A skoro takie poruszenie wywołał projekt radykalnego zaostrzenia kar za wykroczenia drogowe, dziś czas na kilka zdań o tym, że chamskie hamowanie przed innym autem powoduje zagrożenie dla ruchu drogowego, nawet jeśli nie doszło do zderzenia — ale też o tym, że jeśli za jakieś wykroczenie grozi grzywna do 5 tys. złotych, to kara w wysokości 2,5 tys. złotych nie może być uznana per se za niewspółmierną i nazbyt surową.
wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z 20 kwietnia 2021 r. (IV Ka 255/21)
Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną).
Orzeczenie dotyczyło kierowcy samochodu osobowego, który — rozeźlony długotrwałym wyprzedzaniem się ciężarówek — zaraz po tym jak już udało mu się wyprzedzić pojazd, po wjechaniu na prawy pas, nagle i bez uzasadnionego powodu zaczął hamować, zmuszając do gwałtownego hamowania kierowcy pojazdu DAF, a w konsekwencji także TIR-a jadącego za nim.
art. 86 par. 1 kodeksu wykroczeń
Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym,
podlega karze grzywny.
Sąd I instancji uznał sprawcę winnym spowodowania zagrożenia w ruchu drogowym wskutek braku należytej ostrożności i ukarał grzywną w wysokości 2,5 tys. złotych.
W apelacji od wyroku obrońca zarzucił, że wysokość grzywny jest rażąco niewspółmierna do wykroczenia, zwłaszcza, że sąd bazował wyłącznie na zeznaniach kierowców ciężarówek, którzy się zmówili przeciwko obwinionemu.
Tych argumentów nie podzielił sąd odwoławczy, który oddalił apelację jako nieuzasadnioną. Przypisanie kierowcy wykroczenia z art. 86 par. 1 kw wymaga ustalenia, że sprawca nie zachował należytej ostrożności, przez co spowodował zagrożenie w ruchu drogowym.
Należyta ostrożność oznacza takie zachowanie uczestników ruchu drogowego, które wyłącza lub choćby minimalizuje możliwość zagrożenia bezpieczeństwa. Niezachowanie należytej ostrożności zwykle przyjmuje postać nieprzestrzegania zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym — przy czym ostrożność należyta to zarówno ostrożność zwykła, jak i szczególna (art. 3 ust. 1 pord). Skutkiem niezachowania ostrożności nie musi być spowodowanie kolizji lub wypadku, zaś zagrożenie bezpieczeństwa nie musi być bezpośrednie — ale musi być realne i konkretne (to chyba dobra uwaga w kontekście utyskujących nad tym, że rzekomo każda parkingowa obcierka ma być penalizowana minimalną kwotą 1,5 tys. złotych).
Tymczasem „doświadczenie zawodowe i życiowe” podpowiada, że kierowcy szybkich aut nierzadko tracą cierpliwość oczekując na zakończenie manewru wyprzedzania przez ciężarówki, a wówczas „do głosu dochodzą negatywne emocje” Zbyteczne, celowe i złośliwe hamowanie przed innym pojazdem — każdy z TIR-ów wiózł 24 tony ładunku — jest działaniem, które oczywiście należy traktować jako rażące niezachowanie ostrożności, którego skutkiem jest spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Odpowiadając na zarzut niewspółmierności kary sąd zwrócił uwagę, że przepis przewiduje zagrożenie karą grzywny, co oznacza, że jej maksymalna wysokość może wynieść 5 tys. złotych (art. 24 par. 1 kw) — zaś wymierzenie kary w połowie „widełek” nie może być traktowane jako kara niewspółmierna. Kara niewspółmierna to taka, która nie odzwierciedla należycie bezprawia popełnionego czynu i nie spełnia celów kary — które to okoliczności powinien wziąć pod uwagę sąd, stosując się do ustawowych dyrektyw wymiaru kary.
Zamiast komentarza: czy dwa i pół tysiąca dla idioty, który mógł spowodować całkiem niezłą katastrofę — to dużo? mało?