Krótko i na temat, i miejmy nadzieję, że nikomu się nie przyda: autopoprawka do już procedowanej ustawy o pomocy dla obywateli Ukrainy uciekających do Polski przed putinowską napaścią przewiduje znaczne zaostrzenie sankcji dla sprawców niektórych przestępstw popełnionych na szkodę ukraińskich uchodźców.
A mianowicie:
- wyższe kary za przestępstwa popełnione na szkodę uchodźców z Ukrainy dotyczą takich czynów jak: bezprawne pozbawienie wolności (art. 189 kk), handel ludźmi (art. 189a kk), zmuszania do określonego działania poprzez stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej (art. 191 kk), zmuszanie do uprawiania prostytucji (art. 203 kk) oraz nakłanianie do uprawiania prostytucji w celu osiągnięcia korzyści majątkowej czy czerpanie korzyści z cudzej prostytucji (art. 204 kk);
art. 61a ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (projekt)
Skazując sprawcę, który w czasie trwania konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy popełnił na szkodę osoby, o której mowa w art. 1 ust. 1, przestępstwo, o którym mowa w:
1) art. 189, art. 189a § 2, art. 191 § 1-2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny — sąd orzeka karę pozbawienia wolności w wysokości nie niższej niż rok, a w wypadku przestępstwa określonego w art. 189 § 3, w wysokości nie niższej niż 5 lat, do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo zwiększonego o połowę;
2) art. 204 § 1 i § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny – sąd orzeka karę pozbawienia wolności w wysokości od lat 5 do lat 15;
3) art. 203 lub art. 204 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny – sąd orzeka karę pozbawienia wolności w wysokości od lat 8 do lat 15 albo karę 25 lat pozbawienia wolności;
4) art. 189a § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny – sąd orzeka karę pozbawienia wolności w wysokości od lat 10 do lat 15 albo karę 25 lat pozbawienia wolności.
- w przypadku niektórych czynów zaostrzenie sankcji jest szczególnie wyraźne: np. w przypadku zmuszania do prostytucji oraz stręczycielstwa, sutenerstwa i kuplerstwa na szkodę małoletniego grozić będzie od 10 do 15 lat więzienia, a nawet 25 lat pozbawienia wolności;
- dla przypomnienia: kodeks karny jest polską ustawą, ale należy pamiętać, że „ustawę karną polską” stosuje się wobec każdej osoby, która popełniła określony czyn zabroniony na terytorium Rzplitej (i nie mam wątpliwości, że reguła wynikająca z art. 5 kk dotyczy także ustawy wprowadzającej wyższe kary za przestępstwa na szkodę uchodźców z Ukrainy — bo chociaż to nie kodeks karny, to jest to ustawa karna);
- polskiemu prawu podlega także obywatel polski, który popełnił przestępstwo poza granicami kraju, aczkolwiek pod warunkiem penalizacji takiego czynu w kraju, w którym doszło do czynu karalnego (por. „Polak może odpowiadać za przestępstwo popełnione poza granicami Polski — pod warunkiem, że dany czyn jest przestępstwem także „tam””);
- a jakby ktoś się martwił, że retroaktywność ustawy o pomocy udzielanej ukraińskim uchodźcom może naruszyć fundamentalny wymóg niedziałania prawa wstecz — prawodawca pomyślał: zasadniczo projekt przewiduje, iż cała ustawa wejdzie w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, ale z mocą od 24 lutego 2022 r. — z wyjątkiem jednak jej art. 61a, w przypadku którego przewidziano jednodniowe vacatio legis.
A ja mam nadzieję, że te przepisy to tylko taki straszak i okażą się całkowicie niepotrzebne.