Krótko i na temat, ale na pewno wielu się przyda (ciśnie się na usta jakieś „nigdy tak wielu nie zawdzięczało tak wiele, tak niewielu”… ale to chyba jeszcze nie ten czas): w serwisie internetowym Sejmu pojawiła się propozycja przepisów regulujących zasady udzielania pomocy uchodźcom wygnanym z Ukrainy wskutek rosyjskiej napaści na ich kraj (projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, któremu nawet nadano już numer druku — 2069).
A mianowicie, w wielkim skrócie (dokument jest obszerny, więc jego pełna analiza musi zająć więcej niż 3 kwadransy):
- celem ustawy jest wprowadzenie szczególnych zasad zalegalizowania pobytu obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski bezpośrednio z terytorium państwa ogarniętego wojną wywołaną rosyjską napaścią;
- ustawa określać ma także szczególne zasady „powierzenia pracy” Ukraińcom legalnie przebywającym w Polsce i prowadzenia przez nich działalności gospodarczej, a także zasady udzielania pomocy i przedłużania legalnego pobytu, czy też kształcenia dzieci;
- podstawowa reguła mówi: pobyt każdego obywatela Ukrainy, który legalnie wjechał do Polski po wybuchu wojny i deklaruje zamiar pozostania w Polsce, będzie traktowany jako legalny przez 18 miesięcy liczonych od nieszczęsnego 24 lutego 2022 r.;
art. 2 ust. 1 ustawy
Jeżeli obywatel Ukrainy (…) wjechał legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w [rozporządzeniu, w którym rząd określi końcową datę] i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r.
- legalizacja pobytu nie będzie dotyczyć m.in. osób, które mają zezwolenie na pobyt stały lub czasowy, statu uchodźcy, a także osób, które złożyły wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej;
- ważne: wszystkie wizy krajowe kończące się po 24 lutego 2022 r. ulegają przedłużeniu z mocy prawa do 31 grudnia 2022 r. (bez konieczności występowania o nową naklejkę wizową); analogicznemu przedłużeniu ulegać będą zezwolenia na pobyt czasowy, karty pobytu, zgód na pobyt tolerowany, a także okresy pobytu w ramach ruchu bezwizowego, etc. (zainteresowanym polecam wnikliwą lekturę art. 39-41 projektu);
- legalność pobytu z jednej strony oznacza oczywiście wymóg legalnego przekroczenia granicy — z drugiej jednak brak zarejestrowania wjazdu przez Straż Graniczną nie wyklucza późniejszej rejestracji pobytu, na wniosek zainteresowanej osoby, który powinien nastąpić w terminie 60 dni od wjazdu do Polski (art. 4 ustawy);
- ważne: zachowanie statusu legalnego pobytu nie wymaga permanentnego przebywania w Polsce — ale wyjazd z Polski na przeszło jeden miesiąc wiąże się z utratą uprawnień wynikających z ustawy;
- w polskich szkołach mogą być tworzone klasy dla dzieci ukraińskich, zaś na stanowisku pomocnika nauczyciela mogą być zatrudniane osoby nieposiadające obywatelstwa polskiego, jeśli jego znajomość polszczyzny — i języka ukraińskiego — może być przydatna uczniom;
- obywatele Ukrainy, którzy otrzymają darowizny do 30 czerwca 2022 r., będą zwolnieni z podatku od spadków i darowizn, zaś wartość przedmiotów niektórych darowizn (ale nie na rzecz osób fizycznych) będą mogły być zaliczone jako koszt uzyskania przychodów w rozumieniu PIT i CIT;
art. 8 ust. 2 ustawy
Wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 1 miesiąca pozbawia go uprawnienia, o którym mowa w art. 2 ust. 1.
- legalnie przebywający w Polsce obywatel Ukrainy będzie mógł wystąpić o nadanie mu numeru PESEL; wniosek taki należy złożyć w dowolnej gminie, na papierze, wraz z fotografią (w/g wzoru jak do dowodu osobistego); podczas składania wniosku oczywiście będą pobierane odciski palców; równocześnie z nadaniem numeru PESEL będzie można wystąpić o utworzenie identyfikatora profilu zaufanego;
- każdy legalnie przebywający w Polsce Ukrainiec będzie mógł wystąpić o zezwolenie na pobyt czasowy na okres 3 lat;
- każdy, kto przyjmie do swego domu i zapewni wyżywienie legalnie przebywającemu w Polsce Ukraińcowi, może ubiegać się w gminie o świadczenie pieniężne (jego maksymalna wysokość ma być określona w rozporządzeniu; media podają kwotę 1,2 tys. złotych);
art. 10 ust. 1 ustawy
Każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy (…) może być przyznane świadczenie pieniężne z tego tytułu na podstawie umowy zawartej z gminą nie dłużej niż za okres 60 dni (…)
- ustawa przewiduje, iż wydatki na udzielanie pomocy uchodźcom obywatelom Ukrainy finansowane będą z prowadzonego w BGK Funduszu Pomocy;
- legalnie przebywający w Polsce obywatel Ukrainy będzie mógł podejmować legalnie pracę — jedynym wymogiem jest powiadomienie przez pracodawcę, w ciągu 7 dni od podjęcia zatrudnienia, właściwego urzędu pracy (poprzez serwis praca.gov.pl); taka osoba będzie miała uprawnienie do zarejestrowania się jako bezrobotny lub poszukujący pracy;
- Ukrainiec, którego pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny będzie mógł podejmować i wykonywać działalność gospodarczą — jedynym wymogiem będzie uzyskanie numeru PESEL; utrata statusu wynikającego z legalnego pobytu skutkować będzie wykreśleniem przedsiębiorcy z CEIDG;
- jeśli małoletni obywatel Ukrainy przebywa w Polsce bez opieki prawnie odpowiedzialnego dorosłego, pieczę nad nim sprawować będzie ustanowiony przez sąd opiekun tymczasowy;
- każdy Ukrainiec legalnie przebywający w Polsce będzie miał prawo do jednorazowego świadczenia pieniężnego — 300 złotych na jedzenie, ubranie, etc.; wnioski o przyznanie świadczenia będzie można składać w ośrodku pomocy społecznej;
art. 28 ust. 1 ustawy
Obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny (…) przysługuje pomoc w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę, przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe.
- ponadto legalnie przebywający w Polsce uchodźca z Ukrainy będzie miał prawo m.in. do świadczeń rodzinnych, świadczenia wychowawczego (czyli 500+), świadczenia dobry start i rodzinnego kapitału opiekuńczego, a także świadczenia z pomocy społecznej, bezpłatna pomoc psychologiczna, pomoc żywnościowa w ramach Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym; ukraiński student kontyuujący naukę na polskiej uczelni będzie mgół ubiegać się o stypendium socjalne i kredyt studencki;
- ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy przewiduje prawo każdego legalnie przebywającego uchodźcy do opieki medycznej, identycznej na zasadach odpowiadających obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom (z wyłączeniem leczenia uzdrowiskowego), włącznie z finansowanymi przez NFZ lekarstwami na receptę.
Dla jasności: projekt — przypominam, że to wciąż projekt, a nie obowiązujące prawo — zakłada, iż ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wejdzie w życie w dniu jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw — ale z mocą od 24 lutego 2022 r. (z niewielkimi wyjątkami).
Zamiast komentarza: nie zapomnijcie, już na koniec, wystawić za to wszystko rachunku temu Putinowi i jego kumplom, a także całej tej oligarchicznej mafii (zgodnie z zasadą: chcieliście, to macie, skumbrie w tomacie).