A teraz coś z nieco innej beczki, czyli: czy skoro skarga na przetwarzanie danych osobowych przez sąd powszechny powinna być wniesiona do prezesa sądu wyższej instancji — to bezczynność owego prezesa może być przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego? Czy jednak wewnętrzna procedura rozpatrywania skarg na wymiar sprawiedliwości nie ma charakteru sprawy administracyjnej, przez co WSA jest niewłaściwy do zajęcia się zarzutami pod adresem sądów?
nieprawomocne postanowienie WSA w Krakowie z 3 września 2024 r. (II SAB/Kr 136/24)
Sąd administracyjny nie jest organem powołanym do ochrony danych osobowych i rozstrzygania kwestii, czy dany sąd [powszechny] narusza swym działaniem przepisy ustawy o ochronie danych osobowych i RODO.
Orzeczenie dotyczyło wniesionej do WSA skargi na bezczynność i przewlekłość w rozpatrzeniu skargi na nieprawidłowości w procesie przetwarzanie danych osobowych przez sąd powszechny.
opis stanu faktycznego:
- sprawa zaczęła się od wniesienia do PUODO skargi na naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych przez sąd rejonowy;
- organ nadzorczy i uznał swą niewłaściwość — bo skarga na przetwarzanie danych przez sąd powinna trafić do prezesa Sądu Okręgowego w Krakowie (por. „Przetwarzanie danych osobowych w aktach sądowych nie podlega nadzorowi PUODO”);
- …gdzie sprawa ugrzęzła, więc zainteresowany wniósł skargę na bezczynność prezesa sądu;
orzeczenie WSA:
- kognicja sądów administracyjnych została określona w sposób wyczerpujący i obejmuje skargi na decyzje i postanowienia administracyjne, akty lub czynności z zakresu administracji publicznej, a także akty prawa miejscowego;
art. 175 prawa o ustroju sądów powszechnych
§ 1. Nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych, których administratorami są sądy(…) wykonują w zakresie działalności sądu:
1) rejonowego – prezes sądu okręgowego;
2) okręgowego – prezes sądu apelacyjnego;
3) apelacyjnego – Krajowa Rada Sądownictwa.
§ 2. W ramach nadzoru, o którym mowa w § 1, właściwe organy:
1) rozpatrują skargi osób, których dane osobowe są przetwarzane niezgodnie z prawem; (…)
§ 4. Do przyjmowania i rozpatrywania skarg związanych z przetwarzaniem danych osobowych przez sądy w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości albo realizacji zadań z zakresu ochrony prawnej stosuje się odpowiednio przepisy działu I rozdziału 5a.
art. 3 par. 2 pkt 8 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:
8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania [w/s decyzji i postanowień administracyjnych, etc.].
- skargę do sądu administracyjnego można wnieść także na bezczynność organu lub przewlekłość postępowania — jednak skarga taka jest dopuszczalna wyłącznie w granicach, w jakich służy skarga na decyzje, postanowienia oraz akty i czynności z zakresu administracji publicznej;
- a contrario skarga nie jest dopuszczalna skarga na bezczynność w sprawie, która nie jest załatwiana w drodze decyzji (postanowienia, aktu, czynności, etc.);
- „ogólnym” organem nadzorczym w zakresie ochrony danych osobowych jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, który jednak nie jest właściwy do oceny przetwarzania danych osobowych przez sądy w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości (art. 55 ust. 3 RODO);
- sęk w tym, że RODO ma zastosowanie do przetwarzania danych przez wymiar sprawiedliwości, jednak nadzór nad przetwarzaniem ma charakter wewnętrzny (co jest jednym z elementów trójpodziału władzy i zasady niezawisłości sądownictwa);
- nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych przez sądy sprawują zatem prezesi sądów wyższej instancji lub KRS — w trybie właściwym dla rozpatrywania skarg i wniosków na działalność sądów powszechnych (art. 175dd par. 3 pusp odsyła w tym zakresie do art. 41a-41e pusp);
- oznacza to, że wewnętrzna procedura rozpatrywania skarg na przetwarzanie przez sądy nie ma charakteru sprawy administracyjnej, a odpowiedź na skargę nie ma formy decyzji lub innej czynności wskazanej w art. 3 par. 2 ppsa — zatem nie leży w zakresie kognicji sądów administracyjnych (por. „Czy skargę na naruszenie RODO przez sąd powszechny można wnieść do WSA?”).
Stwierdzając, iż przedstawiona wykładnia przemawia za brakiem właściwości sądu administracyjnego, WSA postanowił o orzuceniu skargi na bezczynność prezesa sądu powszechnego.