A skoro wczoraj Sąd Najwyższy wydał parę uchwał, warto poświęcić uwagę jednej z nich — związanej z jakże lubianą i docenianą tematyką prawa pracy — a dokładnie ochrony przedemerytalnej pracownika w kontekście uzyskania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
uchwała Sądu Najwyższego z 27 stycznia 2016 r. (III PZP 9/15)
Przepis art. 40 kp wyłącza stosowanie zakazu wypowiedzenia umowy o pracę, o którym mowa w art. 39 kp niezależnie od tego, czy uzyskanie przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy nastąpiło przed, czy w okresie ochronnym.
Uchwałę wydano w odpowiedzi na następujące pytanie prawne Sądu Okręgowego w Lublinie:
Czy użyty w art. 40 kodeksu pracy zwrot „w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty” dotyczy wyłącznie sytuacji, w której prawo to (na podstawie decyzji organu rentowego) zostało uzyskane w okresie ochronnym, o jakim mowa w art. 39 kp, czy również w sytuacji, w której pracownik już to prawo nabył wcześniej i w dalszym ciągu jest uprawniony do renty?
Problem dotyczy wzajemnych relacji między dwoma przepisami kodeksu pracy — tym, który wprowadza ochronę przedemerytalną pracownika, któremu zostały 4 lata do emerytury (pod warunkiem, że w ciągu tych 4 lat osiągnąłby wiek emerytalny) — a art. 40 kp, który zezwala jednak na pominięcie ochrony pracownika w wieku przedemerytalnym pracownika, który nabył prawo do renty ze względu na całkowitą niezdolność do pracy.
Co samo w sobie jest proste i logiczne: skoro pracownik jest całkowicie niezdolny do pracy (i otrzymuje rentę), to nie może pracować — więc pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę.
No i teraz (z niejasnych dla mnie, przyznaję, przyczyn) powstała wątpliwość — czy tenże art. 40 kp miałby wyłączać prawo do ochrony przedemerytalnej ze względu na wcześniejszy czas nabycia prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy?
Podejrzewam, że chodziło tu o założenie, że oto pracownik dostaje rentę z tytułu niezdolności do pracy przed magiczną datą 4 lat (albo nawet pracodawca zatrudnia taką osobę), ale kontynuuje zatrudnienie, „wchodzi” w ów 4-letni okres przedemerytalny — i teraz dopiero pracodawca wypowiada mu umowę o pracę.
Zdaniem Sądu Najwyższego możliwość rozwiązania takiej umowy istnieje także w sytuacji gdy pracownik dostał rentę przed wejściem w okres ochrony przedemerytalnej — i to jest pogląd jak najbardziej racjonalny.