A skoro jakiś czas temu było o tym, że wyraz „pożyczka” w tytule przelewu wystarczy jako dowód udzielenia pożyczki, dziś kilka zdań o tym, że inny tytuł przelewu — na przykład „zaliczka” — nie stoi na przeszkodzie przyjęciu, że chodzi o pożyczkę (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 11 stycznia 2017 r., sygn. akt I ACa 1640/16).
Sprawa dotyczyła zwrotu pożyczki (26 tys. euro), która została przelana na rachunek bankowy pożyczkobiorcy z tytułem „zaliczka”. Umowa pożyczki została zawarta ustnie (strony umowy znały się z kontaktów biznesowych), co pozwoliło pożyczkobiorcy twierdzić, że sporna kwota stanowiła zaliczkę na zakup towarów — zaś innym dowodem potwierdzającym udzielenie pożyczki strona powodowa nie dysponowała.
Sąd prawomocnie uwzględnił roszczenia: dołączony do pozwu wydruk przelewu stanowi „początek dowodu na piśmie” (art. 74 par. 2 kc) dający podstawę do uznania, iż istnieje prawdopodobieństwo dojścia do skutku dokonania wskazanej czynności — tj. zawarcia umowy pożyczki oraz przekazania pożyczonej sumy pieniędzy.
art. 74 kc (w brzmieniu aktualnym)
§ 1. Zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy zachowanie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
§ 2. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu.
§ 3. Jeżeli forma pisemna, dokumentowa albo elektroniczna jest zastrzeżona dla oświadczenia jednej ze stron, w razie jej niezachowania dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania tej czynności jest dopuszczalny także na żądanie drugiej strony.
§ 4. Przepisów o skutkach niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach między przedsiębiorcami.
Wydruk przelewu na określoną kwotę nie jest dowodem zawarcia umowy pożyczki, lecz może stworzyć podstawy do przypuszczeń, że taka czynność prawna miała miejsce — oraz podstawą do przeprowadzenia dowodu z zeznań stron.
Tymczasem żaden dowód nie potwierdzał, iżby przelew miał związek z rozliczeniami wynikającymi z działalności gospodarczej, przelew został wykonany z rachunku prywatnego (niefirmowego). Co ciekawe zdaniem sądu decydującego znaczenia nie może mieć tytuł przelewu — pożyczkodawca wyjaśnił bowiem, że przelew został zatytułowany „zaliczka” ze względu na „kwestie podatkowe”. W konsekwencji oznacza to, że doszło do prawidłowej wykładni oświadczenia woli (art. 65 par. 1 kc).
Q.E.D.