Pozwolenie na broń może być wydane wyłącznie osobie niekaranej, to oczywista oczywistość. Czy jednak skazanie za przestępstwo osoby, która dokument taki już otrzymała, oznacza cofnięcie pozwolenia na broń? A może warunkiem ewentualnego odebrania pozwolenia jest ustalenie, że skazany może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa?
wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26 października 2021 r. (VI SA/Wa 927/21)
1) Każda z przesłanek wymienionych w art. 15 ust. 1 pkt 6 ustawy o broni i amunicji może stanowić oddzielną i samodzielną przyczynę cofnięcia pozwolenia na broń.
2) Prawomocny wyrok sądu karnego, skazujący osobę posiadającą pozwolenie na broń za popełnienie umyślnego przestępstwa ma dla organów Policji charakter wiążący w sprawach pozwoleń na broń.
Orzeczenie dotyczyło cofnięcia pozwolenia na sportową broń palną mężczyźnie, który został prawomocnie skazany za szereg przestępstw (m.in. za fałszerstwo faktur i niszczenie danych informatycznych, poplecznictwo i składanie fałszywych zeznań).
Zdaniem zainteresowanego decyzja o cofnięcie pozwolenia na broń nie może być oparta na samym fakcie skazania za przestępstwo — bez zbadania czy dalsze posiadanie uprawnień rodzi realne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi lub porządku publicznego. Policja powinna zatem wykazać istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy przestępstwem, dotychczasowym postępowaniem sprawcy a ryzykiem, że broń zostanie użyta w celach niezgodnych z prawem.
z ustawy o broni i amuniacji
art. 15 ust. 1. Pozwolenia na broń nie wydaje się osobom:
6) stanowiącym zagrożenie dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego:
a) skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,
b) skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za nieumyślne przestępstwo:
– przeciwko życiu i zdrowiu,
– przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo gdy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia.
art. 18 ust. 1. Właściwy organ Policji cofa pozwolenie na broń, jeżeli osoba, której takie pozwolenie wydano:
2) należy do osób, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt 2-6;
Wojewódzki Sąd Administracyjny nie podzielił tych zarzutów i oddalił skargę w całości: w polskim porządku prawnym przyjęto regułę reglamentacji dostępu do broni, toteż w istocie prawo do posiadania broni jest przywilejem i nie zalicza się do praw i wolności obywatelskich. Posiadać broń może wyłącznie osoba, która uprzednio uzyskała pozwolenie, które jest wydawane po spełnieniu ściśle określonych warunków; kontrola uprawnień oznacza, iż osoba, która przestaje spełniać warunki, traci pozwolenie na broń. Jednym z takich warunków jest niekaralność, prawodawca bowiem przyjmuje, że „każda z osób, która została skazana za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, niejako automatycznie stanowi zagrożenie dla siebie, porządku lub bezpieczeństwa publicznego”. Stąd też osoba prawomocnie skazana za jakiekolwiek przestępstwo umyślne pozwolenia na broń nie otrzyma — stąd też skazanie za przestępstwo umyślne oznacza cofnięcie pozwolenia broń. Przepis nie pozostawia policji miejsca na jakiekolwiek uznanie administracyjne, albowiem decyzja ma charakter związany: jest prawomocne skazanie, nie ma pozwolenia na broń.
W sprawie nie budzi wątpliwości, że skarżący został prawomocnie skazany za szereg przestępstw umyślnych (za co orzeczono karę grzywny w wysokości 16 tys. złotych). W takim przypadku komendant policji nie jest zobowiązany do badania czy skarżący stwarza jakiekolwiek zagrożenie — istotne jest to, że został prawomocnie skazany, a więc pozwolenie na broń jest mu odbierane. Policja nie jest także uprawniona do zasadności i prawidłowości skazania w postępowaniu karnym — jej rola ogranicza się do stwierdzenia faktu i wykonania prawa.
Na marginesie WSA podkreślił, że przedstawienie zaświadczenia o niekaralności (późniejszego, tj. uzyskanego po wydaniu decyzji o odebraniu pozwolenia na broń) nie oznacza, że zainteresowany nie był skazany za przestępstwo — w oparciu o taki dokument można wystąpić o nowe pozwolenie na broń, ale nie można podważyć decyzji o pozbawieniu uprawnień (a ja może zwrócę uwagę na to, że wcale nie musi się to udać, por. „Czy można odmówić pozwolenia na broń — bo wnioskujący był w przeszłości karany (ale wyroki uległy już zatarciu)?”).