Czy kilka osób wspólnie zajmujących się nielegalnym przedsięwzięciem — nie mówimy o napadach, rozbojach czy przemycie narkotyków, mówimy o czymś takim jak serwis internetowy bezprawnie udostępniający chronione treści — może być potraktowana jako zorganizowana grupa przestępcza? Czy odpowiedzialność karną może ponieść także informatyk pracujący dla pirackiego serwisu streamingowego? Czy jest przestępstwem pisanie oprogramowania służącego do popełnienia przestępstwa? (wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 10 września 2024 r., III K 35/24).
Orzeczenie odnosi się do informatyka, który pracował dla przestępczego serwisu internetowego, za co wystawiał normalne faktury i otrzymywał normalne wynagrodzenie.
opis stanu faktycznego:
- sprawa dotyczyła kilkunastu twórców serwisu streamingowego, za pomocą którego publicznie rozpowszechniano nadania programów telewizyjnych;
- odpłatnie, acz bez odpowiednich umów licencyjnych — zatem proceder potraktowano jako przęstepstwo nielegalnego rozpowszechniania utworów w celu osiągnięcia korzyści majątkowej;
- dla jasności: w ramach uzgodnionego podziału ról za funkcjonowanie nielegalnego streamingu odpowiadał „mózg”, który wymyślił całą operację (jego sprawa została wyłączona do odrębnego postępowania), poprzez sprzedawców oferujących kody aktywacyjne na platformach internetowych (co potraktowano jako pomocnictwo w przestępstwie, art. 18 par. 3 kk), aż do „finansistów”, którzy uzyskane w ten sposób prali, także poprzez stworzoną sieć „słupów” (art. 299 par. 5 kk)…
- …jak też informatyka piszącego oprogramowanie i administrującego serwisem;
art. 258 par. 1 kodeksu karnego
Kto bierze udział w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
art. 116 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych
1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. 1, organizuje lub nią kieruje,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
- …ergo zdaniem prokuratury nielegalny serwis internetowy prowadziła zorganizowana grupa przestępcza;
orzeczenie sądu:
- sąd przypomniał, iż w orzecznictwie przyjmuje się, że zorganizowaną grupę przestępczą jest grupa co najmniej trzech osób, których wspólnym celem jest popełnianie przestępstw, a której struktura przejawia się w podziale i koordynowaniu ról poszczególnych uczestników przez przywódcę;
- branie udziału w owej grupie polega nie tylko na (nie)formalnej przynależności do przestępczej siatki, ale także udział sprawcy w popełnianiu zamierzonych, zaplanowanych przestępstw; zaplanowanych, ponieważ zorganizowana grupa przestępcza tym różni się od współsprawstwa, że jest zorganizowana zawczasu;
- nie jest przy tym konieczne, by wszyscy uczestnicy zorganizowanej grupy przestępczej się znali, nie ma także znaczenia, że nie wszyscy sprawcy wspólnie uzgadniają detale procederu — istotne jest, że mają świadomość, że uczestniczą w grupie, która dopuszcza się określonych czynów zabronionych i są w tym zakresie w pewnym stopniu zdyscyplinowani;
- w przypadku pirackiego serwisu streamingowego podział hierarchii był jasny: ktoś wymyślał, kierował i organizował, ktoś sprzedawał, ktoś prał zarobione pieniądze…
- … a oskarżony informatyk „wykonywał czynności z zakresu informatyki polegające na programowaniu, instalowaniu i obsłudze sprzętu IT, administrowaniu serwisem i siecią”, dzięki czemu interes się kręcił;
- za wszystkie swoje usługi wystawiał zwykłe faktury: początkowo po prostu za przepracowane godziny, a następnie jako określony procent od dochodów serwisu;
- jego działania były nakierowane na rozpowszechnianie cudzych utworów bez zgody uprawnionego podmiotu, tj. udostępnianie określonych treści w pirackim serwisie, a to w celu uzyskania korzyści majątkowej i stałego źródła dochodu (na czym w sumie zarobił 140 tys. zł) — to kwalifikacja jako przestępstwa z art. 116 pr.aut. jest prawidłowa;
- …a ponieważ informatyk także użyczał swoich rachunków bankowych w celu prania przychodów uzyskiwanych przez serwis — w sumie sąd skazał go na 1 rok i 1 miesiąc więzienia w zawieszeniu na rok oraz 5 tys. zł grzywny, a także orzekł po 10 tys. zł nawiązki na rzecz każdego pokrzywdzonego nadawcy…
- …a ponieważ z przestępstwa nie wolno czynić sobie dochodu — sąd dorzucił także przepadek owych 140 tys. zł pochodzących z przestępstwa, co oznacza, że co zarobił (odprowadził podatki, składki, etc.) — teraz weźmie sobie Skarb Państwa ;-)
Zamiast komentarza: czy można płakać nad rozlanym mlekiem? Oskarżony informatyk przyznał się, wyjaśnił, współpracował — zaś ten wyrok został wydany w drodze uzgodnienia z prokuratorem.