Czy PWPW może odmówić ujawnienia informacji jaka była wysokość rekompensaty za wydatki poniesione na wybory „kopertowe”, które się nie odbyły w 2020 r.? Czy spółka Skarbu Państwa może powołać się na tajemnicę przedsiębiorstwa w kontekście otrzymywania publicznych środków na wykonywanie zadań publicznych — organizacji głosowania na głowę państwa? Czy tajemnicą przedsiębiorstwa — w rozumieniu przepisów o dostępie do informacji publicznej — jest to, co sobie podmiot zadekretuje, że jest jego tajemnicą?
wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 marca 2025 r. (III OSK 7741/21)
Podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej nie może ograniczyć się do zdawkowego oświadczenia o istnieniu tajemnicy przedsiębiorcy i powinien szczegółowo określić, biorąc pod uwagę podstawy ochrony tajemnicy przedsiębiorcy (przedsiębiorstwa), z czego wywodzi daną przesłankę odmowy i w czym znajduje ona uzasadnienie. Dopiero taka argumentacja organu, w połączeniu z udostępnionymi sądowi administracyjnemu materiałami źródłowymi, umożliwi ocenę zasadności zastosowanych przesłanek utajnienia wnioskowanej informacji publicznej, a tajemnica przedsiębiorcy musi być oceniana w sposób obiektywny, oderwany od woli danego podmiotu.
opis stanu faktycznego:
- orzeczenie dotyczyło wysłanego przez stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog Polska do spółki Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A. pytania o wystąpienia do Krajowego Biura Wyborczego, Ministerstwa Aktywów Państwowych lub innych organów z rekompensatami wynikającymi z druku pakietów wyborczych na potrzeby organizowanych na podstawie „polecenia” premiera Morawieckiego lecz nieodbytych wyborów prezydenckich w maju 2020 r. (por. „Rekompensaty za nieodbyte wybory”);
- w wydanej decyzji PWPW wyjaśniła, iż jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa o istotnym znaczeniu dla gospodarki państwa (w myśl ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym), wyspecjalizowanym producentem hiper-bezpiecznych dokumentów, etc.;
- zaś zgodnie z wewnętrznymi regulacjami wszelkie informacje finansowe i prawne (m.in. oferty, stosowane ceny, warunki negocjacji, jak też roszczenia, etc.), objęte są tajemnicą przedsiębiorcy;
- ujawnienie informacji o tym jaka była wysokość rekompensaty przyznanej PWPW za wybory „kopertowe” mogłoby mieć negatywny wpływ na rynkową pozycję spółki;
art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej
Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.
art. 11 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
- stąd też w wydanej decyzji PWPW odmówiła przekazania danych o roszczeniach wobec Skarbu Państwa a wynikających z wydatków poniesionych na niezorganizowane głosowanie;
- w tzw. międzyczasie stowarzyszenie dostało stosowne dane od KBW (dla przypomnienia: za wyborcze wałki ekipy PiS wypłacono „3.245.061,51 zł na rzecz PWPW S.A. oraz 53.205.344,65 zł na rzecz Poczty Polskiej S.A.”);
- ale też wniosło skargę do WSA na decyzję o odmowie udostępnienia informacji publicznej;
wyrok WSA:
- w wydanym wyroku sąd przypomniał, iż jawność życia publicznego jest unormowana konstytucyjnie, a możliwość odmowy dostępu do informacji publicznej jest wyjątkiem od reguły, zatem nie może być interpretowana rozszerzająco;
- judykatura od dawna stoi na stanowisku„nie wystarczy samo przekonanie podmiotu dysponującego informacją o działalności przedsiębiorcy, że posiadane przez niego dane mają charakter poufny” (wyrok NSA z 10 stycznia 2014 r., I OSK 2112/13);
- przeto podstawą odmowy ujawnienia informacji publicznej nie może być arbitralna i subiektywna ocena, iż określone dane są objęte tajemnicą przedsiębiorcy — taka konkluzja powinna być efektem wyłącznie analizy konkretnego wniosku, którego w przypadku PWPW zabrakło (wyrok WSA z 15 września 2021 r., II SA/Wa 1391/21);
wyrok NSA:
- badając skargę PWPW na uchylenie decyzji Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że powołanie się na tajemnicę przedsiębiorstwa wymaga wystąpienia równoczesnego zajścia przesłanki formalnej — zamanifestowania zamiaru zachowania określonej informacji w poufności — oraz materialnej — oceny, iż jej ujawnienie mogłoby wywrzeć negatywy wpływ na sytuację ekonomiczną przedsiębiorcy;
- dla skutecznego powołania się na art. 5 ust. 2 udip nie jest natomiast wystarczające „ogólnikowe wskazanie w decyzji odmawiającej udostępnienia wnioskowanej informacji publicznej, że żądane informacje objęte są tajemnicą przedsiębiorstwa”;
Konieczne jest wykazanie, że konkretne informacje zawierają tajemnicę przedsiębiorstwa.
- stwierdzając, ze warunku takiego nie spełniają nieprecyzyjne dywagacje i luźne odniesienia się do wewnętrznych regulacji i klasyfikacji — bo taka decyzja nie odpowiada wymogom wynikającym z zasady przekonywania — NSA oddalił skargę kasacyjną.
Zamiast komentarza: zagraj to jeszcze raz, Sam: mówimy o spółce Skarbu Państwa — ogranizacji wyborów głowy państwa — oraz wydawaniu pieniędzy publicznych — oraz tajemnicy owego przedsiębiorstwa. Stanowisko PWPW jest naprawdę paradne!