A teraz coś z jeszcze innej beczki, czyli kilka słów o tym, że zdaniem UOKiK sposób informowania przez operatorów telekomunikacyjnych Orange i T-Mobile o wysokości cen usług — ściśle: niejasność sformułowania „cena uwzględnia rabaty” — kwalifikuje się do wszczęcia postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów („Ile to właściwie kosztuje bez rabatu? Orange i T-Mobile z zarzutami Prezesa UOKiK”).
Obowiązkiem każdego przedsiębiorcy jest tak formułować informacje o ofercie, by każdy konsument miał jasne, przejrzyste i jednoznaczne dane pozwalające mu podjąć decyzję zgodną z jego wolą i interesem.
Zakazane są zatem wszelkie działania mogące wprowadzić konsumentów w błąd, zarówno poprzez aktywne działania jak i przemilczenie istotnych informacji (zaniechania), przy czym zakaz obejmuje m.in. działania dotyczące ceny i sposobu jej obliczania.
Operatorzy telekomunikacyjni od pewnego czasu podają ceny w dość skomplikowany sposób: cena abonamentu wynosi X złotych, przy czym podana wysokość uwzględnia udzielony niejako automatycznie rabat: np. 5 zł za elektroniczną fakturę, kolejne 5 zł za zgody marketingowe, etc. Na stronie e-sklepu widnieje informacja, iż podana cena uwzględnia rabaty”, jednak zdaniem UOKiK w przekazach reklamowych i podczas telefonicznych rozmów klienta ze sprzedawcą zainteresowany ofertą nie otrzymuje informacji, iż brak określonej zgody (na e-fakturę, na otrzymywanie komunikacji marketingowej) będzie wiązało się z wyższą ceną usług…
art. 4 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
Praktyka rynkowa stosowana przez przedsiębiorców wobec konsumentów jest nieuczciwa, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształca lub może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu.
art. 5 ust. 1-2 upnpr
1. Praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął.
2. Wprowadzającym w błąd działaniem może być w szczególności:
1) rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji;
2) rozpowszechnianie prawdziwych informacji w sposób mogący wprowadzać w błąd; […]
art. 26 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów
1. Zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów.
2. Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami zachowanie przedsiębiorcy, w szczególności:
2) naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji;
3) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji; […]
…przeto osoba, która nie zdecyduje się na wyrażenie takiej zgody — płaci więcej, o czym dowiaduje się post factum.
Ale to nie wszystko, bo oto okazuje się, że choć Orange daje dodatkowe 20 złotych rabatu za łączenie usług, to konsument, który nie ureguluje należności w terminie rabat ów traci. I znów UOKiK: taka sankcja w istocie jest karą umowną — a przecież kara umowna może być zastrzeżona tylko na wypadek nieprawidłowego wykonania zobowiązania niepieniężnego, którym zapłata za usługę nie jest (por. uchwała SN z 20 listopada 2019 r., III CZP 3/19).
Dla przypomnienia: jeśli przeprowadzone postępowanie potwierdzi zarzuty, UOKiK może nałożyć na operatorów srogie kary (a firmy będą miały prawo odwołać się od nich do sądu).