Zamiast podsumowania wakacyjnych wojaży z psem w Tatrach — zważywszy, że polski internet pełen jest niesprawdzonych plotek bazujących na starych informacjach — krótka analiza okiem prawnika: jak to jest, że pies na Słowacji może zwiedzać góry i doliny?
Odpowiedź jest prosta: chodzi oczywiście o nowelizację (bodajże z 2012 r.) słowackiej ustawy o ochronie przyrody (Zákon o ochrane prírody a krajiny (Zákon č. 543/2002 Z. z.) — czyli osławione strefy ochronne przyrody, które każdy psiarz odwiedzający słowacką stronę Tatr starał się zrozumieć i porównać słabą mapkę ze strony TANAP z mapą turystyczną Tatr.
I oto dziś strefy ochrony nadal istnieją — od stopnia pierwszego, który (o ile dobrze rozumiem par. 12 ustawy) dotyczy ochrony krajobrazu na całym terytorium Republiki Słowackiej, poprzez 2. poziom (zakaz wjazdu aut, zakaz wjazdu rowerem poza wyznaczone szlaki, ograniczenia w sadzeniu drzew i budowie szlaków turystycznych, etc.) oraz 3. poziom (zakaz poruszania się poza wyznaczonymi szlakami, zakaz biwakowania, zakaz zrywania roślin i zbierania owoców, ograniczenia w lotach szybowców) — aż do 4. poziomu, którego interesujący nas fragment brzmi:
§ 15 Zákon o ochrane prírody a krajiny (Zákon č. 543/2002 Z. z.)
Štvrtý stupeň ochrany
(1) Na území, na ktorom platí štvrtý stupeň ochrany, je zakázané (…)
k) voľne pustiť psa okrem psa používaného na plnenie úloh podľa osobitných predpisov (služobný pes) a poľovného psa.
W wolnym tłumaczeniu: dopiero na obszarach objętych czwartym poziomem ochrony zabronione jest puszczanie psów luzem (dosłownie: puszczony wolno), chyba że jest to pies służbowy lub myśliwski (!). Oznacza to, że pies ma prawo wstępu, byle na smyczy (nawiasem mówiąc to chyba jaśniejsze niż nasze „luzem” z art. 166 kw). Stopień piąty nie dokłada żadnych postanowień o psach.
Patrząc do innych przepisów ustawy można zaobserwować pewne prawidłowości:
- w parkach narodowych obowiązuje trzeci stopień ochrony (par. 19 ust. 2 ustawy) — czyli smycz można przewiesić przez ramię (!), ale nie wolno schodzić ze znakowanych ścieżek i rozbijać namiotów poza wyznaczonymi miejscami;
- w rezerwatach przyrody obowiązuje czwarty lub piąty szczebel ochrony przyrody (par. 22 ust. 4 ustawy) — czyli pies powinien być wprowadzany na smyczy, nie wolno zbierać minerałów (4. poziom) oraz polować na zwierzęta (5. poziom).
Tyle prawo (czyli teoria), a w praktyce… W praktyce podczas tych kilku wycieczek w Tatrach słowackich mijaliśmy co najmniej kilkanaście ekip z psami — od border collie i labradorów, poprzez amstaffy i boksery, aż do husky i owczarków niemieckich. Połowa z tych ekip ma smycz w głębokim poważaniu: ukazany powyżej BC nad brzegiem Zielonego Stawu biegł sobie przy panu wśród ludzi. (Inna sprawa, że w nieco trudniejszych miejscach sam nie wyobrażam sobie trzymania psa na sznurze, ze względu na bezpieczeństwo własne jak i psie; tak, na podejściu z Zdziaru na Szeroką Przełęcz Bielską jest łańcuch; nie, Kuata łańcucha nie dotykała).
Tatry słowackie nadal podzielone są na strefy, nadal mamy tam i czwórkę i piątkę (i sporo 3. strefy, głównie w centralnej części Tatr Zachodnich) — z tym, że teraz turysta z psem nie musi martwić się gdzie zaczyna się obszar, w który jego pupil nie ma prawa wejść.
Czy to oznacza, że raptem zrobiło się tam brudno, zaroiło od śmieci i psich odchodów? To zabawne, ale wcale nie: nigdzie nie jest tak brudno jak w Polsce (wystarczy porównać z drogą do Doliny Chochołowskiej).
Z polskiej perspektywy taki liberalizm wydaje się całkowicie nie do wyobrażenia, ale słowackie psy najwyraźniej muszą mieć pojęcie o regulacjach… albo też nie taki pies w górach straszny jak go malują. Oczywiście nie każde przejście nadaje się dla psa, czasem trudności mogą okazać się zaporowe (ale przecież nie dotyczy to tylko czworonogów!), ale patrząc na dostępne w sieci zdjęcia mam wrażenie, że to wszystko zależy właśnie od psa i od przewodnika.
PS tradycyjnie: wszystkie obrazki są klikalne, każdy przenosi w inny wymiar czasoprzestrzeni…