A teraz coś z nieco innej beczki: czy można orzec wobec stalkera dożywotni zakaz zbliżania się i kontaktowania z ofiarą stalkingu — czy jednak sąd powinien pamiętać o tym, że środek karny powinien mieć określony termin? (wyrok Sądu Najwyższego z 25 października 2018 r., II KK 378/18).
Mężczyzna został oskarżony o uporczywe nękanie kobiety — w ten sposób, że wykonywał na jej numer telefonu połączenia, wysyłał esemesy, nachodził w miejscu zamieszkania i w miejscu pracy oraz wysyłał na jej adres e-mailowy wiadomości, przez co wzbudził u pokrzywdzonej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia i istotne naruszenie prywatności (art. 190a par. 1 kk).
Sąd uwzględnił (uzgodniony ze sprawcą) wniosek prokuratora o skazanie bez rozprawy (art. 335 kpk) i skazał sprawcę na 8 miesięcy ograniczenia wolności, a także orzekł środek karny w postaci zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną i zakazu zbliżania się do niej na odległość 100 metrów (art. 41a par. 1 i 4 kk) — nie określając terminu zakazu i nie ustanawiając zakazów dożywotnich.
art. 190a par. 1 kk
Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Kasację na korzyść oskarżonego wniósł Minister Sprawiedliwości — Prokurator Generalny: stosując środek karny w postaci zakazu sąd powinien był określić okres jego obowiązywania (art. 43 par. 1 kk).
Sąd Najwyższy podzielił ten pogląd: owszem, istnieje możliwość nałożenia dożywotniego zakazu zbliżania się lub kontaktowania z pokrzywdzonym, jednak wyłącznie wobec recydywistów (art. 41a par. 3 kk). Oskarżony nie był ponownie skazany, zatem prokurator ustalając z oskarżonym wniosek o orzeczenie uzgodnionej kary powinien był określić także okres obowiązywania zakazów — w latach, od 1 roku do 15 lat (por. „Sąd nie może orzec zakazu prowadzenia pojazdów „do odwołania”). Błąd taki powinien dostrzec sąd w ramach kontroli wniosku prokuratorskiego — sprawdzenia czy wniosek jest zgodny z ustaleniami oraz z przepisami prawa materialnego. Prawidłowe wypełnienie obowiązku przez sąd pozwoliłoby na wychwycenie niedopatrzenia i jego skorygowanie na tym etapie postępowania.
Błąd tego rodzaju nie może być sanowany w trybie rozstrzygnięcia wątpliwości co do wykonania orzeczenia lub obliczenia kary, (art. 13 par. 1 kkw) — co nie pozostawia Sądowi Najwyższemu innego rozwiązania jak uchylić zaskarżone orzeczenie i zwrócić sprawę do ponownego rozpoznania.