Kilka dni temu w Dzienniku Ustaw opublikowano przepisy określające jak ma wyglądać i funkcjonować nowy dowód osobisty — funkcjonować, bo oto dokument ten będzie już nie tylko kawałkiem zadrukowanego plastiku, ale nośnikiem pamięci zawierającym szereg danych ułatwiających korzystanie z e-administracji — i być może wiele osób nie będzie w stanie się nim posłużyć bez instrukcji obsługi (ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2019 r. poz. 60).
Z najciekawszych nowości dotyczących tego czym ma być nowy dowód osobisty:
- nowy dowód osobisty będzie miał dwie warstwy: graficzną (obejmującą dane dotychczas zamieszczane) i warstwę elektroniczną — która ma służyć do składania podpisu elektronicznego i uwierzytelniania w usługach online; dzięki temu taki dowód będzie kwalifikowanym urządzeniem do składania podpisu elektronicznego (dodany art. 10a ustawy o dowodach osobistych);
- z warstwą elektroniczną dowodu osobistego wiąże się kilka nowych pojęć: certyfikat identyfikacji i uwierzytelnienia (zdefiniowany jako elektroniczne poświadczenie służące do identyfikacji i uwierzytelniania posiadacza dowodu, potwierdzające jego dane), certyfikat podpisu osobistego (jego zadaniem będzie umożliwienie walidacji podpisu osobistego), certyfikat potwierdzenia obecności (poświadczenie umożliwiające potwierdzenie swej obecności w określonym czasie i miejscu); zakres danych zawartych w certyfikatach określa art. 12e ustawy;
- nowy dowód osobisty to także podpis osobisty — będący zaawansowanym podpisem elektronicznym (ale nie podpisem kwalifikowanym) — użycie podpisu osobistego w relacjach z podmiotem publicznym ma być tożsame z podpisem własnoręcznym, natomiast w relacjach z prywatnych tylko za zgodą obu stron czynności (art. 12d ustawy);
- stąd ustawa nowelizuje szereg innych przepisów, w których fraza „podpisem zaufanym” zamieniana jest na „podpisem zaufanym albo podpisem osobistym” (m.in. w art. 33 kpa, art. 126 kpc, w ustawie o KRS, w ordynacji podatkowej, w prawie o ruchu drogowym, w ustawie o KRK, w ksh);
- certyfikaty te będą zapisane w warstwie elektronicznej dowodu osobistego, zaraz obok danych zamieszczonych w warstwie graficznej dokumentu oraz pamięcią pozwalającą wgrać kwalifikowany certyfikat podpisu elektronicznego (art. 12a ust. 1 ustawy); użycie warstwy elektronicznej (nawiązanie połączenia z urządzeniem lub systemem teleinformatycznym) następować będzie po podaniu numeru CAN — kodu nadrukowanego na rewersie dokumentu (mającego postać cyfr i kodu kreskowego);
- warunkiem użycia certyfikatu identyfikacji i uwierzytelniania oraz certyfikatu podpisu osobistego będzie uprzednia aktywacja kodów, które będzie można ustalić w urzędzie gminy (art. 12b ustawy);
- zapisanie certyfikatu podpisu osobistego w dowodzie osobistym nie będzie obowiązkowe — zgoda na jego zamieszczenie będzie jednym z elementów wniosku (art. 28 pkt 13 ustawy);
- certyfikaty będzie można także zawieszać w przypadku czasowej utraty kontroli nad dokumentem (art. 32a ustawy), na maksymalny okres 14 dni (ze skutkiem w postaci zawieszenia ważności całego dowodu osobistego, art. 32f ustawy); w tym terminie należy cofnąć zawieszenie, bo w przeciwnym razie cały dokument podlega unieważnieniu (art. 32c ustawy);
- w ustawie jest zaszyty pewien wytrych bezpieczeństwa: wprawdzie certyfikaty są ważne tak długo, jak długo ważny jest sam dowód osobisty, jednak szef MSW może je unieważnić jeśli poweźmie uzasadnione podejrzenie naruszenia ich bezpieczeństwa, a także może określić czas, w którym wydawane dowody osobiste nie będą zawierały tych danych. Co ciekawe informacja o unieważnieniu certyfikatów zamieszczonych w warstwie elektronicznej dowodów osobistych ma być podana w Monitorze Polskim (art. 12g ustawy);
- jest jednak pewien haczyk: nowy dowód osobisty ma uzyskać pełną funkcjonalność w kontaktach z administracją „najpóźniej” 1 stycznia 2020 r. (tam gdzie dotąd używano profilu zaufanego ePUAP), zaś systemy teleinformatyczne uruchamiane do 1 stycznia 2021 r. będą miały na przystosowanie się kolejny rok (art. 46 ustawy).
Dla rozwikłania wątpliwości:
- ustawa, a wraz z nią nowy dowód osobisty wchodzi w życie 4 marca 2019 r. (art. 54 ustawy, są wyjątki) — zatem złożone wcześniej wnioski będą rozpatrywane na dotychczasowych zasadach (czyli wydany zostanie dowód bez bajerów);
- jednakże osoba posiadająca dowód osobisty wydany według starego wzoru nie ma obowiązku wymiany na nowy dokument — dotychczas wydane dowody zachowują ważność do upływu określonego w nim terminu (art. 48 ustawy);
- ustawa nie zmienia nic jeśli chodzi o zdjęcie do dowodu (jednak przypominam, że wzór fotografii określa rozporządzenie, nie ustawa).