Czy sąd może odmówić dopuszczenia do rozprawy pełnomocnika, którego pełnomocnictwo zostało do sądu przesłane faksem?

Finalizując już tematykę mniejszych lub większych błędów popełnianych przez sądy — i wytykanych przez Sąd Najwyższy — dziś czas na kilka zdań o tym czy dopuszczalna jest odmowa tymczasowego dopuszczenia osoby, której pełnomocnictwo zostało przesłane do sądu faksem? Czy jednak odmowa taka prowadzi do ograniczenia przysługującego stronie prawa do obrony?
I na marginesie: czy podpis na faksie w ogóle jest podpisem w rozumieniu przepisów kpc? 

postanowienie Sądu Najwyższego 7 lutego 2018 r. (V CSK 188/17)
Zaniechanie zastosowania art. 97 § 2 kpc poprzez odmowę tymczasowego dopuszczenia do udziału w rozprawie osoby mogącej być pełnomocnikiem, mimo uprawdopodobnienia jej upoważnienia faksem przesłanym wcześniej do sądu, w sytuacji gdy bez wątpienia istniała potrzeba podjęcia przez uczestnika naglącej czynności procesowej doprowadziło do naruszenia wskazanego przepisu, skutkującego pozbawieniem możności obrony praw w postępowaniu przed sądem drugiej instancji.

Orzeczenie wydano w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu (art. 305(1) kc) — „zalegalizowania” linii energetycznej postawionej na nieruchomości. Wniosek właścicieli działki został prawomocnie uwzględniony, wnioskodawcom przyznano wynagrodzenie za ustanowienie służebności.

art. 97 kpc
§ 1. Po wniesieniu pozwu sąd może dopuścić tymczasowo do podjęcia naglącej czynności procesowej osobę niemogącą na razie przedstawić pełnomocnictwa. Zarządzenie to sąd może uzależnić od zabezpieczenia kosztów.
§ 2. Sąd wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego osoba działająca bez pełnomocnictwa powinna je złożyć albo przedstawić zatwierdzenie swej czynności przez stronę. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd pominie czynności procesowe tej osoby. W tym wypadku przeciwnik może żądać od działającego bez umocowania zwrotu kosztów spowodowanych jego tymczasowym dopuszczeniem.

Od tego postanowienia skargę kasacyjną wniósł zakład energetyczny: wskutek niedopuszczenia przez sąd udziału w rozprawie pełnomocnika w osobie aplikanta radcowskiego (rzecz dotyczyła dopuszczenia tymczasowego w naglącej sprawie), mimo uprawdopodobnienia jego upoważnienia faksem przesłanym do sądu (art. 97 kpc), doszło do pozbawienia uczestnika możliwości obrony swoich praw, co skutkuje nieważnością postępowania.

Sąd Najwyższy podzielił tę argumentację: 2 godziny przed rozprawą apelacyjną do sądu wpłynął faks, w którym radca prawny upoważniał aplikantkę radcowską do zastępowania go w postępowaniu. Tekst faksu był nieco przesunięty, ale jednak na tyle czytelny, że pozwalał na właściwą identyfikację wszystkich okoliczności udzielenia pełnomocnictwa. Jednak kiedy aplikantka przyszła na rozprawę (zobowiązując się do późniejszego przedstawienia oryginału dokumentu), sąd odmówił dopuszczenia jej do udziału w rozprawie — aby następnie odmówić uwzględnienia wniosków dowodowych mających wykazać nowe okoliczności ujawnione po zamknięciu rozprawy przed sądem I instancji (por. „Prekluzja dowodowa”), zamknął rozprawę — i odroczył wydanie wyroku.
Trzy dni później oryginał pełnomocnictwa wpłynął do sądu, zatem aplikantka przyszła na ogłoszenie wyroku, zawnioskowała o otwarcie rozprawy — sąd oddalił ten wniosek, finalnie ogłaszając wyrok oddalający apelację.

Judykatura nie ma wątpliwości, iż art. 97 kpc ma zastosowanie także przed sądem odwoławczym — sąd może tymczasowo dopuścić do podjęcia nagłej czynności procesowej osobę formalnie niemogącą wykazać się pełnomocnictwem, z zastrzeżeniem terminu, w którym upoważnienie powinno być doręczone lub strona potwierdzi dokonaną czynność (por. postanowienie SN z 25 czerwca 2015 r., V CSK 534/14 oraz postanowienie SN z 14 czerwca 2017 r., IV CZ 21/17). Kserokopia lub faks — które nie posiadają podpisu — nie są dokumentem pełnomocnictwa, ale mogą wykazywać jego treść i uprawdopodabniać jego udzielenie przez mocodawcę (por. wyrok SN z 23 listopada 2007 r., IV CSK 228/07 oraz wyrok SN z 6 kwietnia 2011 r., II UK 316/10).

Celem takiej regulacji jest udzielenie stronie postępowania gwarancji możliwości podjęcia skutecznej obrony w postępowaniu sądowym — zaś odmowa tymczasowego dopuszczenia osoby bez pełnomocnictwa sensu stricto, ale legitymującej się dokumentem przesłanym do sądu faksem, w przypadku podjęcia naglącej czynności procesowej, pozbawiła uczestnika postępowania możności obrony — ze skutkiem w postaci nieważności postępowania apelacyjnego (art. 379 pkt 5 kpc).
Dlatego też SN zaskarżone postanowienie uchylił i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania w II instancji.

Q.E.D.

subskrybuj
Powiadom o
guest

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

14 komentarzy
Oldest
Newest
Inline Feedbacks
zerknij na wszystkie komentarze
14
0
komentarze są tam :-)x