Czy samorząd gminny może nakazać zamieszczanie na ogrodzeniu tabliczki ostrzegawczej przed psem hasającym po posesji? Czy jednak gminny regulamin może odnosić się wyłącznie do miejsc publicznych — którym nie jest teren prywatnego podwórka? (nieprawomocny wyrok WSA w Gdańsku z 23 września 2020 r., II SA/Gd 232/20).
Orzeczenie dotyczyło skargi prokuratora na gminny regulamin utrzymania czystości i porządku, w którym nałożono na właścicieli nieruchomości, na której utrzymywany jest pies mogący stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, obowiązek powieszenia na bramie lub furtce tabliczki ostrzegawczej. Zdaniem prokuratora taki nakaz naruszał prawo własności, ponieważ odnosił się do nieruchomości prywatnej, która nie jest przeznaczona do wspólnego użytku, nadto pojęcie „pies mogący stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi” jest na tyle niejasne, że może budzić wątpliwości interpretacyjne (art. 6 zasad techniki prawodawczej).
Zdaniem rady gminy zarzut był nieuprawniony, ponieważ nieruchomości często przylegają do terenów publicznych (dróg, chodników parków), zatem osoby tam przebywające mają prawo czuć się wolne od zagrożenia stwarzanego przez zwierzęta domowe wybiegające z posesji. Umieszczenie ostrzeżenia nie jest obowiązkiem niewspółmiernym, także w odniesieniu do kosztów utrzymania psa i nie może być odbierany jako ingerencja w sferę objętą mirem domowym — tabliczka taka chroni nie tylko przechodniów, ale też osoby, które muszą wejść na teren czyjejś nieruchomości (listonosz, kurier, pracownicy techniczni).
art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
Regulamin określa szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące:
6) obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku;
WSA przyznał rację skarżącemu: w orzecznictwie nie budzi wątpliwości, iż nakładanie na osoby posiadające psy obowiązku oznakowania furtki lub bramy wejściowej jest niedopuszczalne. Rada jest uprawniona do określenia obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i czystości „w miejscach publicznych” — zaś wszelkie regulacje odnoszące się do miejsc nie będących miejscami publicznymi (np. prywatnych podwórek) nie znajdują umocowania ustawowego (wyrok WSA w Bydgoszczy z 21 marca 2018 r., II SA/Bd 1273/17).
Przypominając, że podjęcie przez rajców aktu prawa miejscowego wykraczającego poza zakres upoważnienia ustawowego stanowi naruszenie prawa (art. 94 Konstytucji RP, art. 40 usg) WSA stwierdził nieważność zaskarżonego postanowienia (i jeszcze wielu innych, bo gmina, jak to gmina, poszła po bandzie).