Krótko i na temat, ale to się akurat nieźle zapowiada: w serwisie RCL pojawił się projekt ustawy przewidującej możliwość bezpłatnego i łatwego zastrzeżenia numeru PESEL — jako sposobu na zapobieganie kradzieży tożsamości i zaciągania różnych zobowiązań na powyciekane dane (projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapobieganiem kradzieży tożsamości).
Dalej będzie w punktach, bo tak prościej:
- zastrzeżenie numeru PESEL realizowane ma być poprzez rejestr zastrzeżeń — prowadzony przez resort informatyzacji teleinformatyczny system, w którym gromadzone będą dane o zastrzeżonych numerach PESEL;
art. 23a ust. 1 ustawy o ewidencji ludności
Minister właściwy do spraw informatyzacji prowadzi rejestr zastrzeżeń numerów PESEL, zwany dalej „rejestrem zastrzeżeń”.
- w przypadku zastrzeżenia numeru PESEL notariusz będzie miał obowiązek odmówić dokonania czynności notarialnej z taką osobą, zaś banki i inne instytucje finansowe będą miały obowiązek sprawdzenia ew. zastrzeżenia przed udzieleniem kredytu, pożyczki, etc., a to pod rygorem niedopuszczalności dochodzenia roszczeń (sąd będzie miał obowiązek z urzędu zbadać czy pozwana osoba nie miała w określonej dacie zastrzeżonego PESEL-u, art. 208(1) par. 2 kpc),
- zastrzeżenie numeru PESEL będzie także skutkowało niemożnością złożenia przez internet wniosku o rejestrację działalności gospodarczej w CEIDG;
- w rejestrze gromadzone będą dane o numerze PESEL, jego zastrzeżeniu (wraz z datą) oraz o cofnięciu zastrzeżenia (także z datą tej czynności); dane te nie będą z rejestru nigdy usuwane (z wyjątkiem logów systemowych, które będą usuwane po 5 latach — te logi obejmować będą m.in. weryfikację zastrzeżeń);
- każda osoba, której dane są przetwarzane w rejestrze PESEL, będzie miała możliwość zastrzeżenia swojego numeru PESEL, a także swobodnego cofnięcia takiego zastrzeżenia;
art. 23d ust. 1 ustawy o ewidencji ludności
Osobie, której dane są gromadzone w rejestrze PESEL, umożliwia się zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia nadanego numeru PESEL.
- zastrzeganie numeru PESEL i jego odblokowywanie będzie możliwe przez internet (po uwierzytelnieniu Profilem Zaufanym lub podpisem kwalifikowanym), a także pisemnie, w dowolnej gminie — natomiast po zgłoszeniu utraty dowodu osobistego zastrzeżenie będzie następowało z urzędu;
- każdy zainteresowany będzie miał możliwość sprawdzenia czy jego numer PESEL figuruje jako zastrzeżony, a także pobierania zaświadczenia zawierającego odpis danych;
- każdy będzie miał także możliwość zweryfikowania, czy określony numer PESEL należący do innej osoby, został zastrzeżony;
art. 23e ust. 1 ustawy o ewidencji ludności
Każdy może nieodpłatnie zweryfikować informację o aktualnym zastrzeżeniu numeru PESEL oraz zastrzeżeniu numeru PESEL w określonym przez weryfikującego dniu przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.
- weryfikacja będzie wymagała podania, oprócz tego numeru PESEL, m.in. imienia i nazwiska oraz danych dokumentu tożsamości; ponadto każdy będzie mógł sprawdzić czy ktoś weryfikował zastrzeżenie jego numeru PESEL („kto i kiedy”);
- weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL będzie można dokonywać w imieniu osób trzecich (np. firm, banków, etc.), jednak pod warunkiem podania danych tego podmiotu (nazwa, siedziba, REGON, KRS), a także złożenia oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej z art. 233 par. 1 kk;
- no i żeby nie było, że prawo dubeltowe is dead: cóż z tego, że opublikowana niedawno ustawa antylichwiarska rozbudowała przepisy o analizie scoringu kredytobiorców, skoro projekt znów przewiduje powrót do poprzedniej treści art. 9 ukk, acz z dodanym wymogiem „sprawdzenia w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL … czy numer PESEL konsumenta widnieje jako zastrzeżony”? (tyle dobrego, że rygor się zgadza).
Od kiedy to wszystko? projekt przewiduje zaledwie jednodniowe vacatio legis — aczkolwiek część kluczowych regulacji ma wejść dopiero w 9 miesięcy po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw (nieśmiertelnego) komunikatu określającego terminy „wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających stosowanie” tych rozwiązań…
Zamiast komentarza: to naprawdę bardzo dobry pomysł, już choćby przez to, że dzięki temu numer PESEL rzeczywiście ma szansę stać się do czegoś przydatny (z wyjątkiem sprawdzania danych reprezentanta kontrahenta ujawnionego w KRS), no i może skończy się jojczenie, że „ukradli mi pesela, nabiorą se kredytów”…