Czy zarządca cmentarza wyznaniowego podlega pod przepisy o udostępnianiu informacji publicznej?

Czy zarządca cmentarza wyznaniowego może być zobowiązany do wyjaśnienia zasad jego finansowania? Jeśli z publicznej kasy nie otrzymuje nawet grosza na utrzymanie miejsc pochówku? Czy jednak prowadzenie cmentarza może być traktowane jako zadanie publiczne, a więc do obowiązków organizacji religijnej może należeć udostępnianie informacji o zarządzaniu cmentarzem wyznaniowym? (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 18 stycznia 2024 r., IV SAB/Po 170/23).


Ujęcie czysto ilustracyjne (fot. Olgierd Rudak, CC BY-SA 4.0)

Sprawa zaczęła się od złożonego do gminy wyznaniowej żydowskiej wniosku o udzielenie, w trybie udip, informacji dotyczącej cmentarzy i pieniędzy przeznaczanych na ich utrzymanie.

Gmina uznała, iż nie podlega pod przepisy o udostępnianiu informacji publicznej i o niczym nie musi informować. Ten pogląd podtrzymał WSA, którego zdaniem skoro utrzymanie cmentarzy wyznaniowych leży wyłącznie w gestii związków wyznaniowych, to kwestia ich finansowania nie jest objęta przepisami o udostępnianiu informacji publicznych (por. „Utrzymywanie cmentarzy wyznaniowych nie jest zadaniem publicznym (a więc związki wyznaniowe nie muszą informować o swoich wydatkach)”).
Odmiennie rzecz ocenił NSA, który stwierdził, że prawo do godnego pochówku jest publicznym prawem podmiotowym, a więc jego realizacja wchodzi w zakres zadań publicznych. Stąd wynika m.in. obowiązek niedyskryminacyjnego pochowania na cmentarzu wyznaniowym osób niewierzących lub innego wyznania, o ile w danej miejscowości nie ma cmentarza komunalnego. Co więcej gmina mogła korzystać z finansowania ze środków publicznych, a więc mógł zostać na nią nałożony obowiązek udostępnienia żądanych informacji (wyrok NSA z 27 października 2023 r., III OSK 5533/21).

art. 61 ust. 1 Konstytucji RP
Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej
Obowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:
5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.


art. 8 ust. 2 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych
W miejscowościach, w których nie ma cmentarzy komunalnych, zarząd cmentarza wyznaniowego jest obowiązany umożliwić pochowanie na tym cmentarzu, bez jakiejkolwiek dyskryminacji, osób zmarłych innego wyznania lub niewierzących.

W drugim podejściu Wojewódzki Sąd Administracyjny, uzbrojony w wykładnię NSA, przypomniał, że informacją publiczną są wszystkie informacje, które odnoszą się do publicznej sfery działalności, tj. zostały wytworzone przez władze publiczne, osoby pełniące funkcje publiczne lub inne podmioty wykonujące funkcje publiczne lub gospodarujące mieniem publicznym, a także każda informacja odnosząca się do wspomnianych władz, osób i podmiotów. Odróżnić jednak trzeba zakres informacji udostępnianych przez organy władzy publicznej i osoby pełniące funkcje publiczne od zakresu danych dotyczących innych podmiotów, które podlegają tym regulacjom wyłącznie w zakresie, w jakim wykonują zadania władzy publicznej i dysponują majątkiem publicznym.
W sprawie nie ma wątpliwości, iż powstała w 2019 r. gmina wyznaniowa żydowska nie była beneficjentem jakichkolwiek dotacji ze środków publicznych na cmentarze lub miejsca pochówków (zaś za okres sprzed jej powołania i uzyskania osobowości prawnej odpowiadać nie może), wskutek czego odpada przesłanka dysponowania finansami publicznymi. Do środków publicznych nie można także zaliczyć ponoszonych z własnej kieszeni ekspensów na utrzymanie cmentarza wyznaniowego, nawet jeśli związek wyznaniowy korzysta ze statusu organizacji pożytku publicznego. Słuszny natomiast jest argument, iż udostępnianie informacji o zarządzaniu cmentarzem wyznaniowym — w zakresie, w jakim zarządca cmentarza wykonuje zadania publiczne — mieści się w zakresie określonym przepisami o dostępie do informacji publicznej
…a skoro tak, to zarzut dopuszczenia się bezczynności w udostępnieniu informacji publicznej jest trafny, co oznacza, że gmina wyznaniowa żydowska ma obowiązek udzielenia odpowiedzi na zadanie pytania.

subskrybuj
Powiadom o
guest

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

2 komentarzy
Oldest
Newest
Inline Feedbacks
zerknij na wszystkie komentarze
2
0
komentarze są tam :-)x