A teraz coś z jeszcze innej beczki, czyli kilka słów o orzeczeniu NSA, z którego wynika, że chociaż sądy administracyjne będą musiały przejść na e-Doręczenia dopiero za kilka lat, skarga wysłana na adres do doręczeń elektronicznych — urzędu, nie sądu — została wniesiona skutecznie i prawidłowo, a więc WSA nie może jej odrzucić.
postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2025 r. (I FSK 1395/25)
Wniesienie skargi do sądu administracyjnego przez system służący do komunikacji elektronicznej z organami państwowymi w postępowaniu administracyjnym (podatkowym) jest skuteczne wobec sądu przez to, że organ przekazał ją do tego sądu właściwą drogą.
opis stanu faktycznego:
- sprawa zaczęła się od wniesienia skargi na decyzję skarbówki dotyczącej podatku VAT;
- skarga została sporządzona przez pełnomocnika (doradcę podatkowego) i wysłana poprzez usługę doręczenia elektronicznego, na adres organu, który przekazał skargę do WSA…
orzeczenie WSA:
- …który uznał, że niezależnie od tego, że fiskus już może komunikować się z podatnikami przez e-Doręczenia, a skarga de facto powinna trafić do skarżonego urzędu — to skarga powinna być wniesiona poprzez ePUAP (por. „Czy skargę do WSA można wysłać przez e-Doręczenia?”);
art. 54 § 1-1a prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
§ 1. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi.
§ 1a. Skargę w formie dokumentu elektronicznego wnosi się do elektronicznej skrzynki podawczej tego organu. […]
art. 12b § 2 ppsa
W postępowaniu dokumenty elektroniczne wnosi się do sądu administracyjnego przez elektroniczną skrzynkę podawczą, a sąd doręcza takie dokumenty stronom za pomocą środków komunikacji elektronicznej […].
art. 58 § 1 pkt 6 ppsa
Sąd odrzuca skargę:
6) jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne.
- sęk bowiem w tym, że sądy będą miały obowiązek korzystania z e-Doręczeń dopiero od października 2029 r., zaś do tego czasu kierowane do WSA/NSA dokumenty elektroniczne powinny być przesyłane poprzez elektroniczną skrzynkę podawczą — co oznacza, że skarga wysłana na adres do doręczeń elektronicznych podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna (postanowienie WSA w Bydgoszczy z 28 kwietnia 2025 r., I SA/Bd 174/25);
skarga kasacyjna:
- w skardze kasacyjnej strona podkreśliła, iż doradca podatkowy ma ustawowy obowiązek korzystania z doręczeń elektronicznych, toteż nawet jeśli pogląd o niedopuszczalności wysłania skargi do WSA przez e-Doręczenia jest prawidłowy, to sąd powinien był uprzednio wezwać stronę do uzupełnienia braków formalnych;
- zarazem potraktowanie skargi jako niedopuszczalnej z powodu tak błahego uchybienia oznacza pozbawienie strony konstytucyjnego prawa do sądu;
orzeczenie NSA:
- odnosząc się do tych argumentów NSA stwierdził, iż niedopuszczalność skargi „z innych przyczyn” (art. 58 par. 1 pkt 6 ppsa) zachodzi w przypadku np. zaskarżenia rozstrzygnięcia lub aktu, który nie został doręczony, albo złożenia skargi przez podmiot nieuprawniony, albo niewyczerpania drogi odwoławczej; taka przyczyna jest „inna” wobec wyraźnie sprecyzowanych formalnych przesłanek odrzucenia skargi (art. 58 par. 1 pkt 1-5 ppsa, art. 220 par. 3 ppsa);
- jednakże skargi do sądu administracyjnego na adres do doręczeń elektronicznych skarżonego organu nie można traktować jako niedopuszczalnej ze względu na naruszenie przepisów o sposobie jej wniesienia;
- owszem, strona powinna wnieść środek za pośrednictwem organu, którego dotyczy skarga (poprzez elektroniczną skrzynkę podawczą organu, jeśli skarga jest sporządzona w formie elektronicznej), ale przecież nawet jeśli strona wyśle skargę wprost do sądu, to taka skarga nie podlega odrzuceniu, lecz jest „przekierowana” do organu, który zbiera papiery i odsyła ją z powrotem do WSA (art. 53 par. 4 ppsa);
- (tu NSA zwrócił uwagę, że jeśli ktoś wyśle skargę wprost do sądu, ale np. listelem, sąd jest zobligowany do poinformowania skarżącego o błędzie i wskazania prawidłowej ścieżki (por. „Czy wniesienie apelacji drogą elektroniczną — poprzez platformę ePUAP — jest skuteczne?”);
- dywagacje te stają się zbyteczne zaraz po tym, jak prawidłowo sporządzona i należycie podpisana skarga wysłana na adres do doręczeń elektronicznych organu została prawidłowo przekazana do skrytki ePUAP sądu administracyjnego (tj. z aktami sprawy, odpowiedzią na skargę, etc.)…
- … po czym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy nie tylko wysłał pełnomocnikowi strony urzędowe poświadczenie odbioru (art. 49a ppsa), ale też prowadził z nim korespondencję, odbierał pisma procesowe, etc.,etc. (wciąż via ePUAP) — co niezbicie dowodzi, że skarga została skutecznie doręczona;
- interpretacja, iż pojęcie „elektronicznej skrzynki podawczej” można odnosić tylko do platformy ePUAP, jest o tyle nieprawidłowa, że procedura sądowo administracyjna nie odwołuje się wprost do ustawy o informatyzacji, nie można też nie dostrzegać, że aktualnie funkcjonuje kilka alternatywnych środków komunikacji elektronicznej (oprócz ePUAP i e-Doręczeń jest także e-Urząd Skarbowy), zaś ePUAP nie może być traktowany jako kanał komunikacji elektronicznej organów podatkowych;
- zdanem NSA teza, iż skarga wysłana na adres do doręczeń elektronicznych nie wynika także z faktu, iż wymiar sprawiedliwości ma obowiązek stosować przepisy o doręczeniach elektronicznych dopiero od 2026 r.: ta regulacja odnosi się do korespondencji „od” sądów, nie „do” sądów;
art. 155 ust. 7 ustawy o doręczeniach elektronicznych
Sądy i trybunały, komornicy, prokuratura, organy ścigania i Służba Więzienna są obowiązane stosować przepisy ustawy w zakresie doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego lub publicznej usługi hybrydowej od dnia 1 października 2029 r.
- wykładnia przeciwna prowadziłaby do naruszenia prawa do sądu, którego nikomu nie można odbierać tylko dlatego, że potencjalnych kanałów komunikacji elektronicznej jest kilka;
Prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy nie zostanie urzeczywistnione, jeśli odrzucając skargę bezpodstawnie tamuje się stronie możliwość inicjowania kontroli sądowoadministracyjnej tylko z powodu wniesienia skargi do sądu za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi z wykorzystaniem innego niż e-PUAP kanału komunikacji elektronicznej.
- stwierdzając, że celem informatyzacji procedur sądowych, w tym doręczeń pism procesowych, jest ułatwienie życia stronom (i sądowi) — „potrzebę informatyzacji postępowania sądowoadministracyjnego można upatrywać w szeroko pojętej zasadzie prawa do sądu” — a nie ułatwienie w łapaniu stron „na spalonym” (to już moja licencia poetica) — NSA uchylił postanowienie o odrzuceniu skargi.
Zamiast komentarza: i takie wieści należy nieść i propagować, a nie wybiórczo czytać przepisy, żeby tylko było łatwiej odpalać sprawy.