Obiecałem parę tygodni temu powrót do tematu umów o pracę na czas określony — a ściśle rzecz ujmując: jak zmienione przepisy kodeksu pracy o umowach terminowych mają się do umowy o pracę zawartej (przykładowo) na 5 lat, powiedzmy 2013-2018. Słowem: dziś nie pytamy jak wygląda umowa o pracę na czas określony po zmianach, lecz jaki wpływ zmiany będą miały na już trwający stosunek pracy.
Ustawodawca tym razem był tak skrupulatny, że przepisy przejściowe to aż art. 12-17 nowelizacji, nas zaś interesuje dziś jej art. 14, który przewiduje kilka różnych sytuacji.
Zatem po kolei:
art. 14 ust. 1 ustawy nowelizującej kodeks pracy:
Do umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, które przed tym dniem zostały wypowiedziane, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Tu zasada jest prosta: terminowa umowa o pracę wypowiedziana przed wejściem w życie ustawy (22 lutego 2016 r.), ale trwająca po tym dniu „idzie” na zasadach wcześniejszych — tak co do okresu wypowiedzenia, obliczania okresów zatrudnienia, etc. Przepis ten jest bardzo przejściowy — skoro obecny okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony to 14 dni, a 22 lutego 2016 r. to poniedziałek (por. art. 30 par. 2(1) kp) — to art. 14 ust. 1 realnie interesować nas będzie między 8 a 19 lutego 2016 r. (mówię o dacie, w której pracodawca może złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę).
art. 14 ust 2 ustawy:
Do umów o pracę na czas określony zawartych na okres do 6 miesięcy albo zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy, w których nie przewidziano możliwości ich rozwiązania z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia, trwających w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, w zakresie dopuszczalności ich wypowiedzenia stosuje się przepisy dotychczasowe.
Tu także mamy regulację dość przejściową — mowa jest o tych szczególnych przypadkach, kiedy umowa o pracę zawarta została na krócej niż pół roku (zatem nie jest dopuszczalne jej wcześniejsze rozwiązanie!), albo wprawdzie okres jej obowiązywania jest dłuższy, ale chlebodawca zapomniał o wpisaniu klauzuli pozwalającej na jej wcześniejsze rozwiązanie (por. art. 33 kp, który od lutego 2016 r. z kodeksu pracy znika). „Stosuje się przepisy dotychczasowe” w zakresie dopuszczalności wypowiedzenia — czyli co do zasady nie wolno ich wypowiedzieć, zatem wcześniejsze rozwiązanie takiej umowy zawsze wiąże się z ryzykiem zapłacenia odszkodowania (jeśli pracownik pójdzie do sądu pracy).
art. 14 ust. 3 ustawy:
Przy wypowiadaniu umów o pracę na czas określony zawartych na okres dłuższy niż 6 miesięcy, w których przewidziano możliwość ich rozwiązania z zachowaniem 2-tygodniowego okresu wypowiedzenia, trwających w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się okresy wypowiedzenia, o których mowa w art. 36 § 1 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Tu mamy sytuację jeszcze inną: pracodawca nie zapomniał o klauzuli umożliwiającej wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas oznaczony (art. 33 kp), ale chęć rozwiązania umowy z pracownikiem naszła go wejściu w życie znowelizowanego kodeksu pracy. Wolno to uczynić, ale teraz już nie stosujemy 14-dniowego okresu wypowiedzenia — nawet jeśli został zapisany w umowie o pracę! — lecz znowelizowany art. 36 par. 1 kp, który zrównuje okresy wypowiedzenia umów terminowych i na czas nieoznaczony (i uzależnia je wyłącznie od stażu pracowniczego). Słowem: jeśli pracownik przepracował na czas określony przeszło 3 lata, pracodawca może wypowiedzieć taką umowę, ale z zachowaniem 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia (liczonego na koniec miesiąca, nie do soboty).
(Art. 16 nowelizacji, o którym pewnie jeszcze coś napiszę, w pamięci.).
art. 14 ust. 4 ustawy:
Do umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się art. 25(1) ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednakże do okresu zatrudnienia, o którym mowa w tym przepisie, wlicza się okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony przypadający od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, a trwająca w tym dniu umowa o pracę na czas określony jest uważana za pierwszą umowę w rozumieniu art. 25(1) ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą albo za drugą umowę w rozumieniu tego przepisu, jeżeli została zawarta jako druga umowa w rozumieniu art. 25(1) ustawy zmienianej w art. 1 w dotychczasowym brzmieniu.
Ten przepis odnosi się do 33-miesięcznego limitu, na jaki może być zawarta umowa o pracę na czas określony oraz limitu 3 umów o pracę na czas określony — to jedna ze zmian wynikających z nowelizacji kp — a ściśle: jaki wpływ na dotychczasową umowę będzie miał zakaz zatrudniania na ponad 33 miesiące (i na więcej niż 3 umowy)?
Przypomnijmy, że znowelizowany art. 25(1) par. 1 kp będzie wyglądał tak:
art. 25(1) par. 1 kp (w brzmieniu obowiązującej od 22 lutego 2016 r.):
Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
Zatem z art. 14 ust. 4 ustawy nowelizującej kodeks pracy wynika kilka konsekwencji:
- do trwających umów o pracę stosuje się zmieniony art. 25(1) kp;
- ale 33-miesięczny limit zatrudnienia liczymy dopiero po wejściu w życie zmienionych przepisów (czyli od 22 lutego 2016 r.);
- zaś ta trwająca umowa, która obowiązywać będzie 22 lutego 2016 r. jest pierwszą umową z nowego limitu 3 umów (jeśli jest to rzeczywiście pierwsza taka umowa) — ale drugą umową z nowego limitu, jeśli w rzeczywistości (i według obecnie obowiązującego art. 25(1) kp) jest to druga umowa (to tylko pozornie jest skomplikowane — tutaj szkoda, że ustawodawca nie napisał art. 14 ust. 4 nieco inaczej);
- pamiętać o wyłączeniu w art. 14 ust. 6 ustawy (poniżej).
art. 14 ust. 5 ustawy zmieniającej kodeks pracy:
Umowa o pracę na czas określony zawarta od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, jednakże w okresie 1 miesiąca od dnia rozwiązania drugiej umowy w rozumieniu art. 25(1) ustawy zmienianej w art. 1 w dotychczasowym brzmieniu, jeżeli okres ten rozpoczął bieg przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy lub w dniu jej wejścia w życie, jest uważana za umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony.
Temu przepisowi wróżę pewną karierę procesową (być może jest on nastawiony na wyłapywanie pracodawców, którzy — słysząc o zmianach — będą rozwiązywać wcześniejsze umowy na czas oznaczony i zawierać nowe): otóż jeśli ta rozwiązana umowa będzie drugą umową o pracę na czas określony według dotychczasowych zasad, a pracodawca rozwiąże ją najpóźniej ze skutkiem na dzień wejścia w życie ustawy (co jest niemożliwe, bo ustawa wchodzi w życie w poniedziałek — zatem literalnie „do soboty 20 lutego 2016 r.”), aby rychło — tj. w ciągu kolejnego miesiąca — podpisać z pracownikiem kolejną umowę na czas określony — ta nowa umowa przekształci się w umowę na czas nieokreślony.
art. 14 ust. 6 ustawy:
Przepisu ust. 4 nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli rozwiązanie takiej umowy przypada po upływie 33 miesięcy od tego dnia i stosunek pracy pracownika podlega szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę w okresie od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy do dnia upływu okresu 33 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy; w takim przypadku umowa rozwiązuje się z upływem okresu, na jaki została zawarta.
Ten przepis wyłącza stosowanie art. 14 ust. 6 nowelizacji wobec pracowników podlegających szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę (chodzi m.in. o urlop wychowawczy i tzw. zwolnienia grupowe — por. tekst o zmianie przepisów dot. urlopów macierzyńskich) — gdyby zawarta z takim pracownikiem umowa o pracę na czas określony miała się rozwiązać po upływie 33 miesięcy od wejścia w życie nowelizacji. Takiej umowy nie wliczamy do 33-miesięcznego okresu zatrudnienia (oraz do limitu 3 umów na czas określony) — ale w zamian umowa po prostu się rozwiązuje (z okresem, na jaki została zawarta, ale oczywiście po ustaniu okresu ochronnego)…
Dla jasności: wiele pytań i wątpliwości znajduje odpowiedź tutaj: Nowe zasady zawierania umów o pracę na czas określony w pytaniach i odpowiedziach.
PS Przypominam, że ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy — Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw została opublikowana w Dz.U. z 2015 r. poz. 1220. Zmiany w przepisach kodeksu pracy wchodzą w życie w lutym 2016 roku.
PS2 Oczywiście w omówcie posługuję się schematem „pracodawca rozwiązuje pracownikowi”, ale tak samo działa w obie strony ;-)