Czy z psem asystującym można wejść do parku narodowego (i nie tylko)?

Wakacje to dobry moment na dobre poszwendanie się z psem — pies to frajda nie lada — pamiętajmy jednak, że dla wielu pies asystujący to nie tyle konieczność, lecz po prostu być-albo-nie-być. A ponieważ nadal się zdarza słyszeć o scenach gorszących, czas na krótkie przypomnienie: gdzie można wejść z psem asystującym? czy właściciel prywatnego obiektu może zakazać wstępu z psem asystującym?

A teraz będzie w punktach, bo tak prościej i przejrzyściej:

• osoba niepełnosprawna ma prawo wejść — wraz z towarzyszącym psem asystującym — do każdego obiektu użyteczności publicznej (art. 20a ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych);
• przepisy zaliczają do obiektów użyteczności publicznej m.in. sądy, urzędy, banki, restauracje, knajpy, sklepy (także mięsne), dworce, poczty, kina, szkoły, cmentarze, apteki i przychodnie (ten katalog jest mega-otwarty, nie tylko przez użycie kwantyfikatora „w szczególności”);
• obiekt taki musi być ogólnodostępny — niepełnosprawny nie zyskuje, tylko przez to, że idzie z psem, np. prawa do wejścia na obiekty wojskowe, na naradę sędziowską, do laboratorium mikrobiologicznego, etc.
• niepełnosprawny może także przyjść z psim asystentem na plażę i kąpielisko, a także do parku narodowego i rezerwatu przyrody — czyli ta regulacja stanowi lex specialis wobec art. 15 ust. 1 pkt 16 ustawy o ochronie przyrody, por. „Pies i park narodowy — ustawowego zakazu brak, ale najpierw przeczytaj regulamin”);
• ba, z psem-przewodnikiem można nawet fruwać aeroplanem, jeździć koleją oraz każdym innym środkiem komunikacji publicznej — i żaden przewoźnik, żaden ochroniarz, żadna uprzejma pani nie może tego zabronić;

art. 20a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
1. Osoba niepełnosprawna wraz z psem asystującym ma prawo wstępu:
1) do obiektów użyteczności publicznej, w szczególności: budynków i ich otoczenia przeznaczonych na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, świadczenia usług pocztowych lub telekomunikacyjnych oraz innych ogólnodostępnych budynków przeznaczonych do wykonywania podobnych funkcji, w tym także budynków biurowych i socjalnych;
2) do parków narodowych i rezerwatów przyrody;
3) na plaże i kąpieliska.
2. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również w środkach transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i wodnego oraz w innych środkach komunikacji publicznej.
3. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie zwalnia osoby niepełnosprawnej z odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez psa asystującego.
4. Warunkiem skorzystania z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1 i 2, jest wyposażenie psa asystującego w uprząż oraz posiadanie przez osobę niepełnosprawną certyfikatu potwierdzającego status psa asystującego i zaświadczenia o wykonaniu wymaganych szczepień weterynaryjnych.
5. Z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1 i 2, może korzystać trener psa szkolonego na psa asystującego na podstawie zaświadczenia wydanego przez podmiot prowadzący szkolenie psów asystujących. Przepisy ust. 4 i 6 stosuje się odpowiednio.
6. Osoba niepełnosprawna nie jest zobowiązana do zakładania psu asystującemu kagańca oraz prowadzenia go na smyczy.

• wolność oznacza odpowiedzialność — zatem przewodnik psa-przewodnika ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez jego czworonoga (art. 431 kc);
• z ciekawostek: pies asystujący nie musi mieć założonego kagańca (nawet w tramwaju, nawet w sądzie), nie musi być prowadzony na smyczy — ale musi mieć uprząż, szczepienie i certyfikat (potwierdzający status psa asystującego, art. 20b ustawy);
• pracujący pies musi mieć umieszczony, w widocznym miejscu na uprzęży, napis „pies asystujący” (rozporządzenie MPiPS w/s wydawania certyfikatów potwierdzających status psa asystującego, Dz.U. z 2010 r. nr 64 poz. 399);
• dla jasności: wstęp osoby niepełnosprawnej z psem asystującym jest prawem ustawowym, którego nie można ot tak sobie ograniczać — więc gmina, która chce wprowadzić zakaz wstępu z psem na cmentarz nie może zakazywać „wszystkiego” (por. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 22 lutego 2017 r., II SA/Go 32/17);
• jakby ktoś miał wątpliwości: odmowa wykonania zabiegu medycznego ze względu na to, że niewidoma pacjentka chce przyjść z psem-przewodnikiem może być traktowana jako bezprawne naruszenie dóbr osobistych (wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z 27 marca 2018 r., II Ca 2471/17);
• sama w sobie odmowa wstępu niepełnosprawnego z towarzyszącym mu psem nie stanowi wykroczenia (brak takiego przepisu w ustawie o rehabilitacji), ale myślę, że na upartego w każdej sytuacji da się coś znaleźć: przy nieuzasadnionej odmowie sprzedaży towaru art. 135 kw, przy nieuzasadnionej odmowie świadczenia usługi art. 138 kw, na urzędnika odmawiającego obsługi być może czeka art. 231 kk.

Q.E.D.