Krótko i na temat, bo skoro kilka dni temu ukazał się kolejny tekst jednolity kodeksu pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 1040), to dziś jest dobry moment by odnotować, że tamten t.j. nie jest już t.j. — a to za sprawą opublikowanej w piątek nowelizacji kodeksu pracy m.in. zmieniającej nieco przepisy dotyczące dyskryminacji pracowniczej i świadectw pracy, a także przepisy kpc regulujące postępowanie nieprocesowe w sprawach pracowniczych (ustawa z dnia 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy — Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1043).
Dalej będzie w skrócie i w punktach, bo tak prościej:
- katalog przesłanek dyskryminacji pracowniczej powiększony zostaje o „zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy” (art. 11(3) kp, art. 18(3a) par. 1 kp);
- uprawnienia związane z macierzyństwem dotyczyć będą także „pracownika — ojca wychowującego dziecko lub pracownika –innego członka najbliższej rodziny, w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego„ (art. 177 par. 5 kp);
- co za tym idzie uprawnienie do pełnego wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy — po przywróceniu do pracy i jej podjęciu — będzie przysługiwało także „pracownikowi — innemu członkowi najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 175(1) pkt 3, w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego” (art. 47 kp);
- analogicznie poszerzony zostaje katalog osób, które mogą żądać przywrócenia do pracy w przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony (art. 50 par. 5 kp; na marginesie zwracam uwagę, że tzw. Trybunał Konstytucyjny niedawno uznał za niekonstytucyjną zbytnią szczupłość zakresu art. 50 par. 3 kp, wyrok TK z 11 grudnia 2018 r., P 133/15);
- to samo dotyczy możliwości żądania całego wynagrodzenia za czas bez pracy po dyscyplinarce (art. 57 par. 2 kp);
- będzie można już żądać odszkodowania za mobbing sam w sobie („doznał mobbingu”), nie tylko po zwolnieniu się z pracy wskutek mobbingu (art. 94(3) par. 4 kp);
- wyraźnie zmieniają się regulacje dotyczące świadectw pracy: raz, że wreszcie zalegalizowana zostanie praktyka wysyłania świadectwa pracy pocztą (literalnie na dziś można je tylko „wydać”, art. 97 par. 1 kp); wydłużeniu — do 14 dni — ulegają terminy do wnioskowania o sprostowanie świadectwa pracy i do wniesienia do sądu pracy żądania sprostowania świadectwa pracy (art. 97 par. 2(1) kp);
- legislacyjną nowością jest uprawnienie do wystąpienia do sądu pracy z żądaniem wydania świadectwa pracy (art. 97(1) par. 1 kp — nawiasem mówiąc nie sądzę, by dotąd, mimo braku przepisu, sądy pracy odrzucały takie powództwa);
- realną nowinką jest uprawnienie do wystąpienia przez pracownika z „żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy” — a to w przypadku jeśli pracodawca już nie istnieje lub wytoczenie powództwa jest niemożliwe (art. 97(1) par. 2 kp);
art. 97(1) kp
§ 1. W przypadku niewydania przez pracodawcę świadectwa pracy pracownikowi przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy.
§ 2. Jeżeli pracodawca nie istnieje albo z innych przyczyn wytoczenie przeciwko niemu powództwa o zobowiązanie pracodawcy do wydania świadectwa pracy jest niemożliwe, pracownikowi przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy z żądaniem ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy.
§ 3. Z żądaniem, o którym mowa w § 1 i 2, można wystąpić w każdym czasie przed upływem terminu przedawnienia.
§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio do żądania sprostowania świadectwa pracy.
- realizacja żądania ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy następować będzie w trybie nieprocesowym (art. 477(1a) kpc; por. dodany art. 691(10) kpc);
- natomiast treść takiego świadectwa pracy będzie określana w orzeczeniu sądowym, które będzie zastępowało samo świadectwo pracy (art. art. 477(1b) kpc; także w trybie nieprocesowym, art. 691(10) par. 3 kpc).
Dla jasności: nowelizacja kodeksu pracy i kodeksu postępowania cywilnego wchodzi po 3-miesięcznym vacatio legis (art. 6 ustawy).