Zmieniając nieco tematykę czas na powrót do tematu mieszkalnictwa — a dokładnie sprzedażą mieszkania komunalnego z bonifikatą (art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami) oraz obowiązku zwrotu tej bonifikaty, do czego może być zobowiązany nawet nabywca mieszkania — o ile roszczenia gminy zostały zabezpieczone hipoteką. Na bazie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 października 2015 r., (I ACa 176/15).
Sprawy miały się następująco: w 2006 r. gmina sprzedała jakiemuś małżeństwu mieszkanie za cenę ok. 21 tys. złotych (z bonifikatą ok. 80%). Kupujący zobowiązali się do zwrotu zrewaloryzowanej bonifikaty jeśli sprzedadzą lokal w ciągu 5 lat, a jako zabezpieczenie ustanowili hipotekę kaucyjną (do 109 tys. złotych). Pół roku później małżeństwo zawarło przedwstępną umowę sprzedaży tego mieszkania za cenę 200 tys. złotych, przy czym umowa przyrzeczona miała być zawarta najpóźniej do 31 grudnia 2012 r. W tym samym dniu mieszkanie zostało wydane nabywcy wraz z prawem pobierania pożytków oraz obowiązkiem ponoszenia ciężarów.
To nie koniec historii: po dwóch latach kupujący zwrócił się do gminy z wnioskiem o przeniesienie hipoteki z mieszkania na inny dom, którego też był on właścicielem, a po kolejnych 3 latach (w 2011 r.) małżeństwo dostało wezwanie do zwrotu uzyskanej bonifikaty. W maju 2012 r. została zawarta umowa przyrzeczona (doszło zatem do przeniesienia własności nieruchomości), zatem kolejne wezwanie do zwrotu bonifikaty skierowano już do nowego właściciela mieszkania (pozwanego w tej sprawie).
A że pozwany nie oddał bonifikaty otrzymanej przez małżeństwo, które odkupiło mieszkanie od gminy — gmina wniosła przeciwko nowemu właścicielowi lokalu powództwo o zapłatę 100 tys. złotych. (Co ciekawe w sprzeciwie od wyroku zaocznego pozwany nie negował obowiązku zapłaty — polemizował tylko z częścią odsetkową orzeczenia, natomiast co do zasady powództwo uznał.)
art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami
1. Właściwy organ może udzielić bonifikaty od ceny ustalonej zgodnie z art. 67 ust. 3, na podstawie odpowiednio zarządzenia wojewody albo uchwały rady lub sejmiku, jeżeli nieruchomość jest sprzedawana:
1) na cele mieszkaniowe, na realizację urządzeń infrastruktury technicznej oraz innych celów publicznych; (…)
2. Jeżeli nabywca nieruchomości zbył nieruchomość lub wykorzystał ją na inne cele niż cele uzasadniające udzielenie bonifikaty, przed upływem 10 lat, a w przypadku nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny przed upływem 5 lat, licząc od dnia nabycia, jest zobowiązany do zwrotu kwoty równej udzielonej bonifikacie po jej waloryzacji. Zwrot następuje na żądanie właściwego organu.
Zdaniem sądu I instancji należało uwzględnić roszczenie powoda oparte na wynikającym z art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami obowiązku zwrotu bonifikaty w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego przed upływem 5 lat od dnia jego nabycia. Ale skoro dla zabezpieczenia tych roszczeń ustanowiono hipotekę, to za ów dług odpowiada nabywca mieszkania — w całości, także co do odsetek od nieterminowego zwrotu.
Takie orzeczenie zostało utrzymane przez sąd II instancji, który wskazał równocześnie, że dla przyjęcia skutecznego uznania powództwa przez pozwanego — czynność ta jest istotna ze względu na koszty procesu — nie wystarczy złożenie samego oświadczenia procesowego, lecz jest niezbędne także wypłacenie pieniędzy, o które toczy się spór.
Co do istoty należy także pamiętać, że obowiązek zwrotu bonifikaty powoduje nie tylko sprzedaż mieszkania komunalnego, ale i wykorzystanie jej na cel inny, niż uzasadniający udzielenie bonifikaty (zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych).
I tu jest pies pogrzebany…