Jaki ten świat jest mały: nie wiem czy rozpoznano już sprawę wicedyrektora Ośrodka Rozwoju Edukacji (jednostka podległa MEN), który zrezygnował z pracy po tym jak prasa podała, że ma on (zatarty) wyrok za paserstwo (wyrok SN z 29 października 2015 r., I CSK 893/14), natomiast wątek ten wraca w innych orzeczeniach. Zatem dzień przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego czas na trudne pytanie: czy upublicznienie informacji o kryminalnej przeszłości osoby zajmującej wysokie stanowisko publiczne — jeśli przestępstwo, które uległo już zatarciu, popełnił kilkanaście lat temu jako nauczyciel — może stanowić bezprawne naruszenie dóbr osobistych? (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 31 marca 2016 r., sygn. akt VI ACa 1275/14).
Gwoli przypomnienia: jeden z dzienników (po inicjałach pozwanych obstawiam „Rzepę”) napisał, że powołany w 2011 r. na wiceszefa ORE Jarosław W. — w 2000 r., będąc jeszcze nauczycielem fizyki — dostał wyrok za paserstwo. Powołanie na stanowisko nastąpiło w konkursie zorganizowanym przez MEN, w którym Jarosław W. mógł — jako niekarany, po zatarciu skazania — startować. Pod wpływem krytyki doszło do rezygnacji ze stanowiska, ale Jarosław W. wystąpił przeciwko mediom publikującym informacje o wyroku, który uległ zatarciu, o ochronę dóbr osobistych, żądając publikacji przeprosin na łamach prasy i w serwisie internetowym oraz 100 tys. złotych zadośćuczynienia.
Sąd I instancji co do zasady powództwo uwzględnił, nakazując publikację przeprosin za „informacje szkalujące i dotyczące prywatnej sfery życia [powoda] Mając świadomość, że publikacja wymienionych artykułów godziła w dobre imię [powoda] wyrażam ubolewanie z powodu zawinionego naruszenia Jego dóbr osobistych” oraz zasądził od wydawcy 10 tys. złotych. Zdaniem sądu poprzez publikację informacji o zatartym skazaniu doszło do naruszenia czci i prawa do prywatności powoda, zaś dziennikarze nie mogli powołać się na obronę uzasadnionego społecznie interesu. Dziennikarze działali wyłącznie w celu przykucia uwagi czytelników i wywołania skandalu — nawet postulat ujawniania ujemnych zjawisk nie może następować kosztem dobrego imienia jednostki. Gdyby dziennikarze dopełnili obowiązku szczegółowego ustalenia informacji (art. 12 ust. 1 prawa prasowego), zauważyliby, że rewelacje nie znajdują potwierdzenia w zebranych materiałach.
Całkowicie odmiennie rzecz ocenił skład rozpoznający apelację pozwanych — iż w pewnych wypadkach (wyjątkowo, jeśli jest to konieczne dla ochrony szczególnie cennych wartości) „informacja o popełnieniu w przeszłości przestępstwa może mieć znaczenie przy dokonywaniu oceny kwalifikacji moralnych, gwarancji prawidłowego działania czy określonych predyspozycji”. Ujawnienie takiego faktu nie powinno mieć co do zasady charakteru publicznego, nawet jeśli chodzi o osobę publiczną, ale interes publiczny może uzasadniać nawet upublicznienie przeszłości takiej osoby (ale piękne zdanie!).
Dopuszczalne jest przełamanie fikcji niekaralności w przypadku zatarcia skazania i ujawnienie informacji o tymże skazaniu, gdy przemawia za tym interes społeczny, znajdujący odbicie w konkretnych okolicznościach sprawy.
Powód został zatrudniony na wysokim stanowisku, był odpowiedzialny m.in. za decydowanie o istotnych projektach, z którymi wiążą się duże pieniądze; co więcej chodziło o wychowanie i edukację młodzieży — zatem staje się jasne, że stanowisko takie powinna „piastować osoba nieskazitelnego charakteru, o nieposzlakowanej opinii, nieposiadająca przeszłości karnej”. Powód jako osoba skazana za przestępstwo nie daje rękojmi należytego dbania o środki publiczne — zatem poinformowanie opinii publicznej o zatrudnieniu na wysokim stanowisku osoby skazanej za paserstwo było usprawiedliwione. (Zwłaszcza, że powód kontynuował zatrudnienie w szkole jako nauczyciel, mimo tego, że wówczas właśnie doszło do wydania feralnego wyroku — na co nie zareagował prawidłowo dyrektor szkoły, przez co naruszył art. 10 ust. 5 pkt 3-4 Karty Nauczyciela).
Stąd też sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok — roszczenia zostały oddalone w całości.