A teraz krótko i na temat: czy możliwe jest rozłożenie na raty opłaty od pozwu — zwłaszcza jeśli powodem jest osoba której nie stać na jednorazowy wpis sądowy — ale której nie przyznano zwolnienia od całości kosztów sądowych? (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 27 grudnia 2016 r., sygn. akt I ACz 2315/16).
Powód wniósł do Sądu Okręgowego powództwo przeciwko Skarbowi Państwa statio fisci jeden z Sądów Rejonowych, jednak nie wniósł opłaty od pozwu. Powód został zwolniony od kosztów sądowych w 92%, ale sąd wezwał do uiszczenia brakującej (pozostałej) opłaty od pozwu w kwocie 390 złotych pod rygorem zwrotu pozwu. Powód brakującej części opłaty nie wniósł, zatem pozew został zwrócony (art. 130 par. 2 kpc).
Powód wniósł zażalenie na zarządzenie o zwrocie pozwu, prosząc o rozłożenie rozłożenie kwoty 390 złotych na raty, uzasadniając prośbę trudną sytuacją materialną jego i rodziny (m.in. jest zadłużony w banku na przeszło 20 tys. złotych).
Zażalenie zostało oddalone: owszem, powód wnosił wcześniej o zwolnienie od kosztów sądowych, jednak jego wniosek został uwzględniony w części (w 92%).. Skoro jego sytuacja materialna nie uległa zmianie, ponowny wniosek oparty na tych samych przesłankach podlegał odrzuceniu (art. 107 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).
Natomiast nie ma możliwości wnioskowania o rozłożenie na raty opłaty od pozwu: powołany przez skarżącego art. 119 uksc zezwala na rozłożenie na raty lub umorzenie „należności sądowych” (do których zalicza się nieuiszczone koszty sądowe oraz grzywny orzeczone w postępowaniu sądowym) — przy czym sąd może rozłożyć należności sądowe na raty w szczególnych przypadkach.
W sprawie będącej przedmiotem sporu nie doszło jeszcze do orzeczenia o kosztach sądowych — sąd nie podjął wszakże żadnych czynności (art. 126(2) par. 1 kpc) — zatem nie ma mowy o nieuiszczonych należnościach sądowych, które podlegałyby rozłożeniu na raty lub umorzeniu. Sąd mógłby zwolnić przegrywającego (lub rozłożyć należność na raty) gdyby w orzeczeniu nakazano pobranie nieuiszczonej opłaty od pozwu (po zwolnieniu powoda z kosztów sądowych) — ale w sprawie do tej fazy było daleko.
Q.E.D.