Czy w ramach dostępu do informacji publicznej można żądać informacji o nagrodach i premiach wypłacanych miejskim urzędnikom? Nie, to pytanie nie jest ciekawe, to oczywista oczywistość. Czy burmistrz ma prawo zawiesić postępowanie dotyczące udzielenia informacji publicznej ze względu na epidemię koronawirusa (z powołaniem się na art. 15zzs ust. 1 ustawy w/s COVID-19)? — oto jest pytanie! (wyrok WSA w Łodzi z 28 kwietnia 2020 r., II SAB/Łd 12/20).
Sprawa zaczęła się od złożonego przez redaktorkę lokalnego portalu internetowego do burmistrza miasta wniosku o udzielenie informacji publicznej dotyczącej udzielonych w l. 2017-19 pracownikom urzędu nagród i premii, wykazu awansów płacowych i stanowiskowych, a także schematu organizacyjnego i stanu zatrudnienia w jednej z miejskich jednostek. Ponieważ burmistrz nie udzielił w ciągu 14 dni żadnej odpowiedzi, wnioskodawczyni wystąpiła z ponagleniem; w odpowiedzi otrzymała wyjaśnienie, że opóźnienie wynikało z nieobecności pracownika, ale też zażądano od niej wykazania szczególnego interesu publicznego uzasadniającego wytworzenie informacji przetworzonej.
W końcu organ wydał decyzję odmowną, która została uchylona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze — w drugim podejściu burmistrz zawiesił postępowanie ze względu na pandemię koronawirusa (art. 15zzs ust. 1 pkt 10 ustawy w/s COVID-19;
art. 15zzs ust. 1 pkt 10 ustawy w/s COVID (przepis ten już został już uchylony, Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
1. W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID bieg terminów procesowych i sądowych w:
10) innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw
— nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
W ocenie wnioskodawczyni doszło w ten sposób do bezczynności organu, zaś w złożonej do WSA skardze wskazała, iż uzyskanie tych informacji jest niezbędne dla umożliwienia społecznej oceny gospodarności w wydatkowaniu publicznych pieniędzy, w tym przeciwdziałania nepotyzmowi. Zarazem chodziło o ustalenie czy aby urzędnicy nie otrzymują nagród/premii za sumienne i staranne wykonywanie obowiązków pracowniczych, bo te nie należą się za prawidłową pracę, lecz za efekty znacząco wykraczające poza standardy.
Zdaniem burmistrza sprawa była bezprzedmiotowa, zaś udzielenie informacji wymaga podjęcia szeregu czasochłonnych czynności, co oznacza, iż dojdzie do wytworzenia informacji przetworzonej, co wszakże wymaga wykazania „szczególnej istotności” dla interesu publicznego (art. 3 ust. 1 pkt 1 udip). Skoro skarżąca nie sprecyzowała jaki jest cel żądania, to oznacza, iż ów interes publiczny nie został wykazany, zaś zawieszenie postępowania w świetle epidemii COVID-19 było całkowicie zasadne.
art. 15zzs ust. 2 ustawy o COVID-19 (uchylony)
Wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegu terminów, o których mowa w ust. 1, nie dotyczy terminów w rozpoznawanych przez sądy sprawach wskazanych w art. 14a ust. 4 i 5, terminów w sprawach wyboru lub powołania organów, których kadencje są określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, terminów wyborów do organów jednostek samorządu terytorialnego oraz terminów w sprawach wniosków i pytań prawnych do Trybunału Konstytucyjnego.
Sąd administracyjny uwzględnił skargę na bezczynność: nie ma wątpliwości, iż dane o wydatkowaniu środków publicznych (sposobach rozdysponowania majątku publicznego) są jawne (art. 33 ustawy o finansach publicznych), a już choćby przez to muszą być zaliczone do informacji publicznej — dotyczy to także wynagrodzeń wypłacanych pracownikom urzędu miasta. W ramach dostępu do informacji publicznej można także żądać wykazów awansów stanowiskowych lub płacowych (wyrok NSA z 14 lutego 2020 r., I OSK 578/19).
Bezczynność organu administracji publicznej polega na tym, że w ustawowym terminie nie podejmuje czynności w sprawie lub też nie zakańcza sprawy decyzją w wyznaczonym terminie. Z bezczynnością organu zobowiązanego do udzielenia informacji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy organ nie zastosuje się do terminów określonych art. 13 udip (wyrok NSA z 18 grudnia 2019 r., I OSK 1781/18), nawet jeśli postępowanie formalnie było prowadzone (wyrok NSA 24 października 2018 r., I OSK 1913/18). Celem skargi na bezczynność organu (art. 149 ppsa) jest natomiast ochrona praw strony poprzez doprowadzenie do rozstrzygnięcia sprawy.
Oznacza to, iż burmistrz jako organ zobowiązany do udzielenia informacji publicznej miał obowiązek udzielić informacji bez zbędnej zwłoki, co do zasady nie później niż w ciągu 14 dni od złożenia wniosku. Udzielenie odpowiedzi pozytywnej następuje w formie czynności materialno-technicznej, zaś w przypadku odmowy należy wydać decyzję (art. 16 ust. 1 udip) lub też zawiadomić wnioskodawcę, iż żądana informacja nie może być udzielona w sposób określony ustawą (art. 14 ust. 1 udip). Jeśli jednak organ nie jest w stanie udzielić informacji w 14-dniowym terminie, powinien zawiadomić go o opóźnieniu i wskazać do kiedy odpowiedź zostanie przygotowana.
art. 14a ust. 5 ustawy w/s COVID-19
Sprawami pilnymi, o których mowa w ust. 3, są sprawy, w przypadku których ustawa określa termin ich rozpatrzenia przez sąd oraz sprawy wniosków o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności.
Bezczynność organu wynika z błędnego przekonania, iż przepis ustawy w/s COVID-19 zwalnia burmistrza z obowiązku rozpoznania wniosku o udzielenie dostępu do informacji publicznej. Burmistrz zauważył art. 15zzs ust. 1 ustawy, ale nie zauważył, iż wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegów terminu nie dotyczy spraw uznanych przez ustawodawcę za pilne — w tym takich, które termin rozpatrzenia przez sąd określa ustawa. Do takich spraw należą też sprawy z zakresu udostępniania informacji publicznej (art. 21 udip).
Oznacza to, iż wadliwa interpretacja art. 15zzs ustawy w/s COVID-19 doprowadziła organ do bezpodstawnego zawieszenia postępowania w sprawie udzielenia odpowiedzi na wniosek, co oznacza, iż doszło do bezczynności organu.