Obowiązkiem strony wnioskującej o przysłanie uzasadnienia wyroku jest wskazanie zakresu owego uzasadnienia, zaś brak zakreślenia owego zakresu jest błędem formalnym. Czy to oznacza, że wadliwie sporządzony przez zawodowego pełnomocnika wniosek może być z automatu przez sąd odrzucony? Czy jednak obowiązkiem sądu jest uprzednio wezwać do poprawienia pisma?
postanowienie Sądu Najwyższego z 27 lipca 2021 r. (IV CZ 14/21)
Braki formalne wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem (art. 328 § 1 kpc) — w tym także określenie zakresu, w jakim ma zostać sporządzone uzasadnienie — podlegają usunięciu na podstawie art. 130 § 1 kpc również w przypadku, gdy wniosek ten został złożony przez pełnomocnika będącego adwokatem.
Sprawa zaczęła się od odrzucenia wniosku o uzasadnienie prawomocnego wyroku ze względu na brak wskazania zakresu owego uzasadnienia — i odrzucenia skargi kasacyjnej, która została wniesiona do SN mimo braku doręczenia uzasadnienia orzeczenia.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej pełnomocnik strony zwrócił uwagę, że jeśli sąd dostrzegł nieprawidłowości we wniosku o sporządzenie uzasadnienia, to powinien był wezwać go do usunięcia braków, a odrzucenie wniosku było dopuszczalne dopiero wówczas gdy wady pisma nie zostaną naprawione.
z kodeksu postępowania cywilnego
art. 328 § 3. We wniosku [o doręczenie wyroku z uzasadnieniem] należy wskazać, czy pisemne uzasadnienie ma dotyczyć całości wyroku czy jego części, w szczególności poszczególnych objętych nim rozstrzygnięć.
§ 4. Sąd odrzuca wniosek niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub dotknięty brakami, których nie usunięto mimo wezwania.
art. 329 § 1. Pisemne uzasadnienie wyroku sporządza się w zakresie wynikającym z wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
Sąd Najwyższy zauważył, że na odrzucenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia zażalenie nie przysługuje, toteż jedyny sposób by podważyć taką decyzję sądu to wnieść skargę kasacyjną bez uzasadnienia, a po jej odrzuceniu — polemizować z całością (art. 380 kpc).
Rację ma sąd, iż uzasadnienie wyroku sporządza się w zakresie wskazanym we wniosku, toteż wniosek o uzasadnienie wyroku powinien określać jego zakres. Brak wskazania zakresu uzasadnienia wyroku jest błędem formalnym, uniemożliwiającym nadanie pismu dalszego biegu. Jest to o tyle istotne, iż w zakresie nieobjętym wnioskiem o uzasadnienie wyrok staje się prawomocny, zaś strona może apelować wyłącznie w zakresie, w jakim zażądała uzasadnienia (trudno jest natomiast wywodzić, iż brak wskazania zakresu jest „mylnym oznaczeniem”, które należy traktować jako wniosek o uzasadnienie co do całości).
Jednakże złożenie błędnego wniosku nie usprawiedliwia jego odrzucenia, nawet jeśli autorem pisma jest profesjonalny pełnomocnik — wszakże w myśl art. 328 par. 4 kpc sąd może odrzucić taki wniosek dopiero po nieusunięciu braków „mimo wezwania”. Oznacza to, że w sprawie nie ma zastosowania nawet art. 130(1a) par. 1 kpc — zamiast tego sąd powinien uprzednio wezwać pełnomocnika do wskazania zakresu owego uzasadnienia.
Z tego względu zaskarżone postanowienie zostało uchylone.