Całkowicie informacyjnie: wyrokiem z 22 września 2015 r. Trybunał Konstytucyjny uznał art. 408 kodeksu postępowania cywilnego — przepisu, który ogranicza możliwość wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem do 5 lat od uprawomocnienia się wyrokiem — za sprzeczny z art. 77 ust. 2 (zakaz zamykania drogi do sądu) w związku z art. 45 ust. 1 (prawo do sądu) Konstytucji RP oraz przepisów EKPCz o prawie do sądu (SK 21/14).
Wznowienie postępowania to nadzwyczajny środek zaskarżenia prawomocnego wyroku (art. 399-416(1) kpc). Strona może żądać wznowienia postępowania m.in. w przypadku jego nieważności wskutek orzekania przez osobę nieuprawnioną lub przez sędziego, który powinien się wyłączyć z mocy ustawy, a także jeśli strona była nieprawidłowo reprezentowana. Podstawą skargi o wznowienie postępowania może być także orzeczenie TK o niekonstytucyjności lub nielegalności aktu normatywnego będącego podstawą orzeczenia (art. 401(1) kpc). Żądać wznowienia można także ze względu na posłużenie się podrobionym dokumentem w toku procesu lub „uzyskanie wyroku za pomocą przestępstwa” (na przykład przekupstwo sędziego), a także res iudicata.
art. 408 kpc:
Po upływie lat pięciu od uprawomocnienia się wyroku nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem wypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana.
Przepis będący przedmiotem rozważań Trybunału wprowadza limit 5 lat od uprawomocnienia się wyroku, po upływie których strona nie może wnioskować o wznowienie postępowania — chyba że podstawą wznowienia jest pozbawienie jej możliwości działania lub brak prawidłowej reprezentacji (art. 401 pkt 2 kpc).
Takie ograniczenie zostało uznane za nieuprawnione ograniczenie prawa do sądu oraz naruszenie konstytucyjnego zakazu zamykania możliwości odwołania się do sądu (podobne zakazy wynikają z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka).
Art. 408 kpc utraci moc — no właśnie, tu największa dla mnie zagadka: dlaczego tak późno? jakiż to cel — po upływie 18 miesięcy od publikacji wyroku Trybunału w Dzienniku Ustaw. Co ciekawe w notatce prasowej po rozprawie mówi się, że w ogólności TK nie widzi przeszkód do wprowadzenia innego (jakiego?) limitu czasowego — albowiem prowadziłoby to do radykalnego podważenia stabilności orzeczeń (zadaniem ustawodawcy jest zatem ustalenie „odpowiedniego” terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania.