Kończąc omówkę zmian w prawie ważnych dla konsumentów i firm robiących interesy z konsumentami (tych, co to „już od 28 maja”) czas na kilka zdań o tym czym jest plasowanie produktów w wynikach wyszukiwania internetowego ofert sklepów, usług, etc. (w/g ustawy z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2022 r. poz. 2581).
A mianowicie, w pewnym skrócie:
- plasowanie produktów to takie uszeregowanie ofert, w tym także wyników wyszukiwania w serwisie internetowym przedsiębiorcy, które jest niezależne od zastosowanych rozwiązań technicznych;
art. 2 pkt 11 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
Określenia użyte w ustawie oznaczają:
11) plasowaniu — rozumie się przez to przyznawanie określonej widoczności produktom lub wagi nadawanej wynikom wyszukiwania przez przedsiębiorców, którzy udostępniają funkcję wyszukiwania internetowego w formie, w jakiej zostało przedstawione, zorganizowane lub przekazane niezależnie od wykorzystanych środków technologicznych;
- (gwoli przypomnienia: produktem jest każdy towar, ale też usługa, w tym nieruchomości, usługi cyfrowe, treści cyfrowe, a także prawa i obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych — czyli pojęcie to odnosi się także do świadczenia usług);
- upraszczając: listing nadal może być poukładany według dowolnych kryteriów (alfabetycznie, wysokością ceny, etc.), jednak jeśli przedsiębiorca stosuje jakiekolwiek rozwiązania, nazywamy je plasowaniem; (na marginesie: „niezależnie” od wykorzystanych środków technicznych sugeruje jakiś palec boży, a przecież i tak wszystko to te bity, bajty, nieprawdaż?);
- plasowanie produktów jest ważnym pojęciem dla internetowych platform handlowych (serwisów i usług „łączących” oferentów z zainteresowanymi ich towarami lub usługami konsumentami); w ramach (nowego) obowiązku informacyjnego dostawca internetowej platformy handlowej powinien wyjaśnić konsumentowi m.in. główne parametry decydujące o plasowaniu ofert, w tym na czym polega „względne znaczenie” tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami (art. 12a ust. 1 ustawy o prawach konsumenta);
- parametry decydujące o plasowaniu produktów stanowią jedną z istotnych informacji dotycząca propozycji nabycia produktu oferowanego przez różnych przedsiębiorców lub konsumentów (art. 6 ust. 4 pkt 8 upnpr; przyznam, że mam z tym przepisem problem o tyle, że skoro mowa jest tam o możliwości wyszukiwania produktów „oferowanych przez różnych przedsiębiorców lub konsumentów”, to chyba dotyczy on tylko internetowych platform handlowych — wydaje się, że informować o parametrach plasowania nie musi przedsiębiorca, który sprzedaje tylko „swoje” produkty);
- ważniejsze jednak, iż do czarnej listy nieuczciwych praktyk rynkowych dodano tajne i nieujawnione „podbijane” plasowanie produktów w wynikach wyszukiwania internetowego — prezentację na wyższej pozycji w zamian za jakikolwiek rodzaj otrzymanej gratyfikacji;
art. 7 pkt 11a ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
Nieuczciwymi praktykami rynkowymi w każdych okolicznościach są następujące praktyki rynkowe wprowadzające w błąd:
11a) podawanie wyników wyszukiwania bez wyraźnego ujawnienia płatnej reklamy lub płatności dokonanej specjalnie w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w ramach wyników wyszukiwania — w odpowiedzi na internetowe wyszukiwanie konsumenta;
- dla jasności: takie zabiegi nadal są całkowicie legalne i nie będą wiązały się z ryzykiem odpowiedzialności — o ile stosujący plasowanie produktów sklep wyraźnie oznaczy, iż uzyskanie lepszej pozycji w wynikach wyszukiwania jest efektem płatnej reklamy lub innego przysporzenia po jego stronie;
- czy ten przepis dotyczy tylko internetowych platform handlowych? ano nic na to nie wskazuje, co oznacza, że obowiązek wyraźnego oznaczania podbijanych ofert dotyczy wszystkich, w tym także oferujących „własne” produkty.
To wszystko obowiązuje już od wczoraj (tj. od 1 stycznia 2023 r.) — natomiast jaka będzie dokładna praktyka rynkowa, to się jeszcze zobaczy.