Czy w administracyjnym postępowaniu o zatrzymanie prawa jazdy za przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o przeszło 50 km/h urząd powinien brać pod uwagę argumenty kierowcy o nieprawidłowości pomiaru? Czy wyłącznie uprawnionym do oceny, czy doszło do naruszenia przepisów ruchu drogowego jest sąd orzekający w/s wykroczenia? Czy wznowienie postępowania w sprawie zatrzymania prawa jazdy może mieć miejsce ze względu na prawomocne orzeczenie, że auto jechało „zaledwie” 98 km/h? (nieprawomocny wyrok WSA we Wrocławiu z 16 października 2024 r., III SA/Wr 169/24).
Orzeczenie odnosiło się do kwestii, czy dopuszczalne jest wznowienie postępowania w/s zatrzymania prawa jazdy po orzeczeniu sądu powszechnego, który wprawdzie uznał kierowcę winnym zbyt szybkiej jazdy w terenie zabudowanym — ale też prawomocnie stwierdził, że owo przekroczenie nie przekraczało 50 km/h.
opis stanu faktycznego:
- sprawa zaczęła się od decyzji starosty o zatrzymaniu prawa jazdy za przekroczenie dopuszczalnej prędkości na terenie zabudowanym o 51 km/h;
- w odwołaniu od tej decyzji kierowca zwrócił uwagę, że skoro producent urządzenia określił margines tolerancji, to stawiając zarzut należy go uwzględniać;
- a że przekroczenie prędkości było na granicy sankcji, skorzystał z prawa odmowy przyjęcia mandatu, dzięki czemu wykroczeniem zajmie się sąd powszechny, toteż urząd powinien zawiesić postępowanie do czasu prawomocnego orzeczenia stwierdzającego winę;
art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy o kierujących pojazdami
Starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem, w przypadku gdy:
4) kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym;
- jednak Samorządowe Kolegium Odwoławcze odmówiło uwzględnienia odwołania: starosta jest związany dokumentem urzędowym jakim jest informacja przesłana przez policję, a prawomocne orzeczenie co do odpowiedzialności za wykroczenie nie jest niezbędne dla wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy (uchwała NSA z 1 lipca 2019 r., I OPS 3/18);
WSA i NSA, podejście pierwsze:
- badając skargę na tę decyzję WSA zwrócił uwagę, iż w tzw. międzyczasie tzw. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował praktykę polegającą na zatrzymywaniu prawa jazdy wyłącznie w oparciu o otrzymaną od policji informację o naruszeniu przepisów ruchu drogowego, bez możliwości ich sądowej weryfikacji (por. „O tym, jak to teraz będzie z tym czasowym zatrzymaniem prawa jazdy za prędkość”);
- a ponieważ orzeczenie o niekonstytucyjności normy prawnej jest przesłanką do wznowienia postępowania administracyjnego — decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy została uchylona (wyrok WSA we Wrocławiu z 27 lutego 2023 r., III SA/Wr 566/21);
art. 145a par. 1 kodeksu postępowania administracyjnego
Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.
- odmiennie rzecz postrzegał NSA: TK nie stwierdził niekonstytucyjności przepisu pozwalającego na zatrzymanie prawa jazdy za przekroczenie dozwolonej prędkości, lecz przepisu intertemporalnego zawartego w ustawie nowelizującej (ściśle: art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw);
- a skoro ten przepis nie został w sprawie zastosowany (nie powołał się nań ani starosta, ani SKO), to nie zaistniała podstawa wznowienia postępowania — a więc wyrok pierwszej instancji został uchylony, a sprawa zwrócona do ponownego rozpoznania przez WSA (wyrok NSA z 11 stycznia 2024 r., II GSK 1058/23);
WSA, podejście drugie:
- w drugim podejściu Wojewódzki Sąd Administracyjny przypomniał, iż po zwróceniu sprawy sąd jest związany wykładnią prawa dokonaną przez NSA; zasada ta dotyczy jednak tylko tych samych okoliczności faktycznych i prawnych — zaś każda, nawet późniejsza zmiana okoliczności faktycznych, powinna być brana pod uwagę przy rozstrzygnięciu;
- w tzw. międzyczasie sąd powszechny prawomocnie uznał kierowcę winnego jazdy w terenie zabudowanym z prędkością 98 km/h — czyli przekroczenia dopuszczalnej prędkości o 48 km/h;
- oznacza to, że kierowcy nie można zarzucać przekroczenia o przeszło 50 km/h — taka zmiana okoliczności dotyczących stanu faktycznego jest przesłanką wznowienia postępowania administracyjnego;
art. 145 par. 1 pkt 5 kpa
W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:
5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję;
- sęk bowiem w tym, że zatrzymać prawo jazdy można za przekroczenie dozwolonej prędkości o ponad 50 km/h, ale skoro sąd orzekł, że kierowca jechał nieco wolniej, to przesłanka zatrzymania odpada — zatem starosta będzie musiał się kwestią zająć raz jeszcze, biorąc pod uwagę aktualny stan rzeczy.