Czy kierowca może odwołać się od przyjętego mandatu, jeśli policja się pomyliła w kwalifikacji wykroczenia drogowego? Jeśli sąd potwierdził, że wskutek pomyłki doszło do zawyżenia liczby „przyznanych” punktów karnych, a błędnie naliczone punkty karne spowodowały skierowanie kierującego na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji? Czy jednak jest tak, że policja ma zawsze rację, a urząd jest związany nawet błędną informacją o przekroczeniu punktów? (nieprawomocny wyrok WSA w Gliwicach z 29 października 2024 r., III SA/Gl 512/24).
opis stanu faktycznego:
- sprawa zaczęła się od nieostrożnego cofania autem na parkingu, wskutek czego kierowca puknął i „minimalnie” uszkodził auto obok (tylko doszło do wysunięcia reflektora);
- na miejsce została wezwana policja, która uznała kierowcę winnym wykroczenia naruszenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, za co ukarała go mandatem w wysokości 1050 zł i 10 punktami karnymi;
- przy czym kierowca przyjął mandat i zapłacił na miejscu przelewem;
- a ponieważ „wielokrotne naruszenia przepisów ruchu drogowego w okresie od dnia 20 lutego 2023 r. do dnia 31 lipca 2023 r.” pozwoliło uzbierać 28 punktów karnych, policja wysłała do starosty wniosek o skierowanie kierowcy na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji;
- starosta przychylił się do tego wniosku, a ponieważ argumentów przedstawionych w odwołaniu nie uwzględniło Samorządowe Kolegium Odwoławcze, do WSA wpłynęła…
art. 18 ustawy 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw
Do dnia wdrożenia rozwiązań technicznych, o których mowa w komunikacie ministra właściwego do spraw informatyzacji wydanym na podstawie art. 14 ust. 2 [ustawy z dnia 9 maja 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw] starosta wydaje decyzję:
1) o skierowaniu osoby posiadającej uprawnienie do kierowania pojazdem na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji w razie przekroczenia 24 punktów – na wniosek komendanta wojewódzkiego Policji;
2) o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym w razie:
a) b) przekroczenia, w okresie roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktów, stwierdzenia, na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć, że kierujący pojazdem silnikowym w okresie 2 lat od
dnia wydania mu po raz pierwszy prawa jazdy popełnił:
– przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub
– trzy wykroczenia określone w art. 86 § 1, 1a lub 2, art. 86b § 1, art. 87 § 1, art. 92a § 2, art. 92b, art. 97a lub art. 98 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń
— przy czym decyzja o cofnięciu uprawnienia jest wydawana na wniosek komendanta wojewódzkiego Policji;
3) o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym w razie niepoddania się sprawdzeniu kwalifikacji w trybie określonym w pkt 1.
…skarga na decyzję o skierowaniu na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji…
- …w której kierowca zarzucił błędną kwalifikację kolizji, która nie powinna być potraktowana jako wykroczenie z art. 86 par. 1 kw, lecz art. 97 kw — a gdyby policja się nie pomyliła, nie dopisałaby mu 10 punktów i zostałby wysłany na ponowny egzamin;
- przy czym z argumentacją o błędzie policji zgodził się sąd rejonowy, do którego kierowca wystąpił o uchylenie prawomocnego mandatu;
- i chociaż sąd odmówił uchylenia mandatu — albowiem…
Sąd orzekający w niniejszym składzie w pełni podziela argumentację obrońcy ukaranego, iż czyn ukaranego polegający na uszkodzeniu innego zaparkowanego samochodu podczas wykonywania manewru parkowania nie realizuje znamion wykroczenia z art. 86 § 1 kw. W przekonaniu Sądu zachowanie takie realizuje natomiast znamiona wykroczenia z art. 97 kw w zw. z art. 23 ust. 1 ustawy z 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym. Sąd może natomiast uchylić mandat jedynie w przypadku, gdy ustali, że czyn, za który mandat nałożono nie wyczerpuje w ogóle znamion wykroczenia.
- …to przecież urząd powinien uznać za prawidłowy pogląd wyrażony w uzasadnieniu orzeczenia, które stanowi dokument urzędowy — zaś odmowa jego uwzględnienia narusza m.in. zasadę prawdy obiektywnej i zasadę pogłębiania zaufania do władzy publicznej;
- (w uzasadnieniu skargi kierowca — obywatel Ukrainy mieszkający w Polsce — podkreślił, że nie zna polskiego prawa, więc jakby wiedział, że po przyjęciu mandatu nie można się od niego odwołać, to by postąpił inaczej, zatem błędnie naliczone przez policję punkty karne nie mogą przesądzać o nieprawidłowym wysłaniu na ponowny egzamin);
orzeczenie WSA:
- starosta, który wydaje decyzję o skierowaniu kierującego na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji za przekroczenie liczby punktów karnych działa wyłącznie na podstawie informacji uzyskanej z policji — a wydając decyzję jest związany wnioskiem policji;
- organ nie może zatem samodzielnie ustalać liczby punktów przypisanych za naruszenie prawideł ruchu drogowego; ewidencję punktów prowadzi komendant wojewódzki policji, zatem tylko on może zmieniać wpisy — i taka właśnie czynność materialno-techniczna KWP, której skutkiem są błędnie naliczone punkty karne, może być skarżona przez kierującego;
- oddalając skargę na decyzję WSA zwrócił uwagę, że mandat za wykroczenie nie został przez sąd powszechny uchylony — a skoro tak, to nie można zarzucać pominięcia dowodu istotnego dla oceny sporu.
Zamiast komentarza: formalnie oczywiście wszystko jest cacy — ale czy o takie Polskie walczyliśmy? Żeby o wejściu w życie ustawy decydował komunikat ministerialny? Żeby urzędnik był na mur-beton związany pisemkiem — i żeby rozkuwanie tego muru wymagało trybunalskich dywagacji, iż konstytucja gwarantuje każdemu możliwość odwołania się do sądu (por. „Czy sądowe ukaranie kierowcy za przekroczenie dozwolonej prędkości o 48 km/h jest podstawą do wznowienia postępowania w/s zatrzymania prawa jazdy za przekroczenie >50 km/h?”)?