Sygnalizowałem jakiś czas temu skierowane do Sądu Najwyższego pytanie o zdolność sądową redaktora naczelnego w sprawie o publikację sprostowania — niestety, tamta próba spaliła na panewce (postanowienie SN z 29 czerwca 2016 r., III CZP 10/16) — na szczęście ludzie są wytrwali, tedy doczekaliśmy się wreszcie odpowiedzi na pytanie: przeciwko komu wytoczyć pozew o opublikowanie sprostowania — redaktora naczelnego — czy osobę fizyczną zajmującą to stanowisko?
uchwała Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2017 r. (III CZP 8/17)
Powództwo o opublikowanie sprostowania, o którym mowa w art. 39 ust. 1 ustawy — Prawo prasowe, wytacza się przeciwko redaktorowi naczelnemu właściwego dziennika lub czasopisma, a nie przeciwko osobie fizycznej powołanej na to stanowisko.
Uchwałę podjęto na następujące zagadnienie prawne przedstawione przez Sąd Apelacyjny w Warszawie:
Czy powstanie obowiązku opublikowania sprostowania uregulowanego w art. 31a ustawy — Prawo prasowe oraz procesową legitymację bierną w sprawach wnoszonych na podstawie art. 39 tej ustawy należy łączyć z podmiotowym statusem redaktora naczelnego w stosunkach dotyczących kierowania redakcją czy też z podmiotowością osoby fizycznej powołanej na stanowisko redaktora naczelnego?
Wątpliwości od zawsze wynikają z pewnego rodzaju niedociągnięć prawa prasowego, które nie definiuje stanowiska „redaktora naczelnego” jako pewnej konstrukcji prawnej (jak np. członek zarządu spółki) — co może być rozumiane jako przyczynek do wykładni, że pozwanym o sprostowanie może być tylko i wyłącznie osoba, która odmówiła opublikowania sprostowania.
W praktyce prowadzi to czasem do odrzucenia pozwów, w których powód nie określił z imienia i nazwiska redaktora naczelnego — albo do dalszego prowadzenia spraw przeciwko naczelnemu A.B., chociaż od pewnego momentu wydawca powołał na to stanowisko C.D.
art. 39 ust. 1 ustawy — prawo prasowe
Jeżeli redaktor naczelny odmówił opublikowania sprostowania albo sprostowanie nie ukazało się w terminie określonym w art. 32 ust. 1-3 lub ukazało się z naruszeniem art. 32 ust. 4 lub 5, zainteresowany podmiot, o którym mowa w art. 31a ust. 1 lub 2, może wytoczyć powództwo o opublikowanie sprostowania.
Na uzasadnienie uchwały SN jeszcze trochę poczekamy, jednak już dziś zaryzykowałbym tezę, iż jej konsekwencje to:
- brak wymogu podawania imienia i nazwiska osoby sprawującej funkcję redaktora naczelnego — bierna legitymacja procesowa przysługuje „Redaktorowi Naczelnemu”, nie „Janowi Kowalskiemu”, który akurat pracuje na tym stanowisku;
- zmiana na stanowisku „Redaktora Naczelnego” nie oznacza konieczności przekształcenia po stronie pozwanej (imiennego wskazywania nowego pozwanego) — proces nadal toczy się właśnie przeciwko owemu abstrakcyjnemu bytowi.
Do tematu wrócę po opublikowaniu uzasadnienia uchwały w serwisie Sądu Najwyższego.